Chiny nie skreślają Polski

Chinese President Xi Jinping and Polish President
 Andrzej Duda review the guard of honor in front
 of the Great Hall of the People in Beijing on June 24, 2024.
Photo: Xinhua

 Prezydent Chin Xi Jinping rozmawiał w poniedziałek w Wielkiej Hali Ludowej w Pekinie z prezydentem Polski Andrzejem Dudą, przebywającym z wizytą państwową w Chinach. Oba kraje podpisały szereg dwustronnych dokumentów o współpracy w dziedzinie handlu i rolnictwa, a także wymienili poglądy na temat kryzysu ukraińskiego.

Zauważając, że Polska była jednym z pierwszych krajów, które uznały Chińską Republikę Ludową, Xi powiedział, że stosunki dwustronne utrzymują stały postęp od czasu, gdy oba kraje nawiązały stosunki dyplomatyczne 75 lat temu. Dodał, że odkąd osiem lat temu Chiny i Polska zdecydowały się na rozszerzenie swoich więzi do wszechstronnego partnerstwa strategicznego, wymiana i współpraca między oboma krajami w różnych dziedzinach rozszerzyły się i pogłębiły w sposób wszechstronny, z korzyścią dla obu narodów.

Xi powiedział, że „kluczem do sukcesu stosunków chińsko-polskich jest to, że obie strony były w stanie czerpać mądrość i siłę z historycznych i kulturowych tradycji swoich narodów i trzymać się niezależnego rozwoju dwustronnych przyjaznych stosunków”. Chiny zdecydowały się na wprowadzenia ruchu bezwizowego dla obywateli RP przyjeżdżających do Chin na 15 dni. Duda powiedział na spotkaniu, że Polska jest gotowa utrzymywać ścisłą wielostronną komunikację i koordynację z Chinami, naciskać na dalszy rozwój wszechstronnego partnerstwa strategicznego między Polską a Chinami oraz wnosić pozytywny wkład w promowanie pokoju i stabilności na świecie.

Polska obejmie rotacyjną prezydencję w UE w pierwszej połowie przyszłego roku i jest gotowa odgrywać konstruktywną rolę w promowaniu stosunków UE-Chiny oraz nadal promować współpracę między krajami Europy Środkowo-Wschodniej a Chinami – powiedział polski prezydent.

Xi podkreślił na spotkaniu z Dudą, że „stanowisko Chin w sprawie kryzysu na Ukrainie polega na zachęcaniu do rozmów pokojowych i poszukiwaniu rozwiązania politycznego. Obecnie należy dążyć do zapobieżenia eskalacji konfliktu i stworzenia warunków sprzyjających rozmowom pokojowym. Jest to zgodne z interesami społeczności międzynarodowej, w tym Europy”. „Chiny sprzeciwiają się tym, którzy wykorzystują normalne stosunki handlowe między Chinami a Rosją jako pretekst do odwrócenia uwagi i oczernienia Chin. Chiny zachęcają i wspierają wszelkie wysiłki zmierzające do pokojowego rozwiązania kryzysu oraz propagują ustanowienie zrównoważonych, skutecznych i trwałych europejskich ram bezpieczeństwa. Chiny są gotowe nadal odgrywać konstruktywną rolę w politycznym rozwiązaniu kryzysu ukraińskiego na swój własny sposób” – zauważył Xi.

Polska jest krajem od dawna ma napięte stosunki z Rosją i jest kluczowym członkiem NATO, który jest głęboko zaangażowany w kryzys ukraiński. Wizyta Dudy w Pekinie dowodzi, że niektóre głosy z Zachodu, zwłaszcza z USA, które twierdziły, że rozwój relacji chińsko-rosyjskich zaszkodzi stosunkom Chin z państwami europejskimi, są dalekie od prawdy – twierdzą eksperci.

Fakty dowodzą, że Chiny są odpowiedzialnym i neutralnym mocarstwem, które może wytrzymać zakłócenia ze strony kilku krajów, takich jak USA, a jednocześnie skutecznie komunikować się i rozwijać więzi z konfliktowymi stronami kryzysu ukraińskiego, zauważyli analitycy. „Chiny są krajem, który może samodzielnie rozwijać więzi z innymi krajami bez atakowania jakiejkolwiek strony trzeciej, Chiny mogą rozwijać więzi z Polską i innymi członkami UE, a także mogą rozwijać więzi z Rosją” – powiedział w poniedziałek „Global Times” Cui Heng, naukowiec z Chińskiego Narodowego Instytutu Współpracy Szanghajskiej Organizacji Współpracy Międzynarodowej i Współpracy Sądowej z siedzibą w Szanghaju.

Li Haidong, profesor na Chińskim Uniwersytecie Spraw Zagranicznych, powiedział w poniedziałek Global Times, że kryzys na Ukrainie i bezpieczeństwo Europy to skomplikowane kwestie, które wymagają zaangażowania wszystkich krajów, nie tylko głównych członków UE, takich jak Francja i Niemcy, czy stron konfliktu, takich jak Rosja i Ukraina, ale także krajów, które są bezpośrednio zainteresowane i które mają wpływy, takich jak Polska.

„Więzi chińsko-polskie lub chińsko-unijne i chińsko-rosyjskie niekoniecznie wpływają na siebie nawzajem, ponieważ mamy szerokie wspólne interesy, które należy rozwijać i jesteśmy przekonani, aby unikać wtrącania się w sytuację w Europie, a jednocześnie odgrywać konstruktywną rolę, aby pomóc odpowiednim stronom znaleźć pokojowe rozwiązanie trwającego konfliktu na Ukrainie, – zauważył Cui.

Przed wizytą Duda powiedział w piątkowym wywiadzie dla Radia Zet, że „staram się utrzymywać przyjazne stosunki z Chinami. Polska zawsze miała przyzwoite stosunki z Chinami i chciałbym, aby były one kontynuowane” – podała w poniedziałek agencja AP. Polski przywódca powiedział stacji, że będzie omawiana kwestia pokoju na Ukrainie. Zapytany, czy wierzy, że Chiny mają klucz do pokoju w konflikcie rosyjsko-ukraińskim, Duda powiedział: „Myślę, że w dużej mierze tak” – podała AP.

Chiny i Polska mają szerokie wspólne interesy w zakresie współpracy gospodarczej i handlu, a oba kraje dążą również do większej wymiany międzyludzkiej. Xi powiedział na spotkaniu z Dudą, że obie strony powinny wspólnie budować jeden Pas i Szlak, zapewnić i rozwijać współpracę przy dużych projektach, takich jak chińsko-europejski ekspres kolejowy oraz wzmocnić współpracę w takich dziedzinach jak handel, rolnictwo, gospodarka cyfrowa, zielony przemysł i czysta energia.

„Chiny z zadowoleniem przyjmują coraz więcej wysokiej jakości polskich produktów rolno-spożywczych na chiński rynek, wspierają rozwój inwestycji dwustronnych i mają nadzieję, że Polska zapewni uczciwe, sprawiedliwe i niedyskryminujące środowisko biznesowe dla chińskich przedsiębiorstw” – zauważył Xi.

Chiny od lat są drugim co do wielkości partnerem handlowym Polski, a Polska jest największym partnerem handlowym Chin w Europie Środkowo-Wschodniej. W ciągu ostatnich pięciu lat dwustronna wymiana handlowa między Chinami a Polską odnotowała średnioroczną stopę wzrostu na poziomie ponad 10 proc., a dwustronna wymiana handlowa w 2023 r. osiągnęła 42 mld dolarów – poinformował ambasador Chin w Polsce Sun Linjiang w artykule opublikowanym w niedzielę w „Dzienniku Ludowym”.

Sun powiedział, że Polska była jednym z pierwszych krajów, które podpisały międzyrządowy memorandum o porozumieniu z Chinami w sprawie Inicjatywy Pasa i Szlaku. Rośnie obecność chińskich firm na polskim rynku, a ich bezpośrednie inwestycje w tym europejskim kraju wyniosły łącznie ponad 4 mld dolarów – napisał ambasador. Polska wołowina i jagody goszczą na stołach chińskich rodzin. Umowa na wejście produktów na rynek chiński została podpisana w zeszłym roku.

Wizyta państwowa polskiego prezydenta wysyła pozytywny sygnał, że Chiny i Polska są zaangażowane we wzajemne korzyści i współpracę korzystną dla obu stron, a także współpracują w celu sprostania wyzwaniom. „Wierzymy, że spotkanie obu głów państw da nowy impuls do rozwoju stosunków między oboma krajami oraz między Chinami a Europą” – powiedział ambasador Chin.

Za: Global Times (China)

Myśl Polska

Komentarz

Trwa wizyta prezydenta Andrzeja Dudy w Chinach. Na jej całościową ocenę należy oczywiście poczekać do powrotu prezydenta. Jednak kilka elementów jest już zauważalnych i wartych odnotowania.

Andrzej Duda powiedział: „Mam głębokie poczucie, że ta wizyta przyczynia się do dalszego budowania relacji pomiędzy Polską a Chinami. Mam nadzieję, że te relacje będą budowały się także i w przyszłości. Panie prezydencie, mam nadzieję, że one będą zawsze oparte na wspólnych ideałach, bo one są oparte na wspólnocie ideałów i także dobrze pojętych interesów od 75 lat”. To oczywiście kurtuazyjna formułka, ale dzisiaj istotna.

Wiemy kim jest prezydent Andrzej Duda. Znamy środowisko ideowe i rodzinne z jakiego się wywodzi. Wiemy kto mu umożliwił wygranie wyborów prezydenckich w Polsce. Zupełnie by mnie nie zaskoczyła wypowiedź o konieczności dostosowania chińskiej demokracji do zachodnich standardów, opowieści o prześladowaniach Ujgurów czy wsparcie dla chińskich dysydentów w USA. Na razie prezydent nie powiedział tam żadnego głupstwa.

Chiny znoszą wizy dla Polaków. Każdy, kto będzie chciał przyjechać do 15 dni, a więc przede wszystkim w celach turystycznych czy gospodarczych, biznesowych, będzie mógł przyjechać bez wiz. To istotna i oczekiwana informacja. Ewidentnie świadczy o delikatnym ociepleniu stosunków z Państwem Środka.

Prezydent Andrzej Duda sam poruszył ideę „Pasa i Szlaku”, czyli planu stworzenia lądowych dwukierunkowych szlaków komunikacyjnych umożliwiających wymianę towarów Europy i Chin. To dla nas ważna i wielokrotnie postulowana sprawa. Szansą Polski jest bycie nie „wschodnią flanką”, „przedmurzem”, „nosicielem zachodnich idei” czy „Chrystusem narodów”, ale właśnie miejsce spotkania Zachodu ze Wschodem. Polska ma znakomite położenie, które nie musi być przekleństwem. Powinna się stać miejsce spotkań ekonomicznych, politycznych i kulturowych.

Zawarto zyskowną umowę w sprawie eksportu polskiego drobiu. Nie należy takich spraw lekceważyć. Podpisano łącznie pięć porozumień, które być może nie są rewolucyjne ale pokazują jasno tendencję i intencje.

1) Promowanie dwustronnej współpracy w handlu.

2) Promowanie dwukierunkowej współpracy inwestycyjnej.

3) Plan pracy w zakresie wyznaczania stref i regionalizacji w odniesieniu do HPAI (drób)

4) Kwestia inspekcji i kwarantanny fasoli eksportowanej z Polski do Chin.

5) Opracowanie słownika chińsko-polskiego i polsko-chińskiego.

Zgadzam się z profesorem Adamem Wielomskim, że prezydent Andrzej Duda „nie dokonał przełomu w relacjach z Chinami. Takiego przełomu musiałyby dokonać najpierw Stany Zjednoczone. Polska polityka zagraniczna nie wykazuje żadnej samodzielności i jest tylko refleksem polityki Waszyngtonu.” Niestety jesteśmy państwem zależnym i na dzisiaj nie jesteśmy w stanie prowadzić suwerennej polityki. Zadaniem na dzisiaj, to stanie się państwem podobnym do Węgier czy Słowacji. Moim zdaniem, ta wizyta nie mogła się odbyć bez wcześniejszego omówienia jej z Waszyngtonem. Zapewne zarysowano jakiś kształt jej przebiegu. Warto więc przeanalizować proporcje narracji polskiej i amerykańskiej w wypowiedziach prezydenta Dudy w Chinach. Podejrzewam, że w kwestii ukraińskiej będzie reprezentował interes Waszyngtonu. W sprawach kulturowo-obyczajowych nie będzie powtarzał amerykańskich bzdetów, jak czyniłby to dzisiaj Tusk czy Trzaskowski.

Sama wizyta może zwiastować nierychłe, ale jednak przygotowania do rozmów pokojowych między Federacją Rosyjską, a Ukrainą (Stanami Zjednoczonymi) Rozmowy te w przyszłości mogą być prowadzone za pomocą poważnych państw jak Chiny, Turcja czy Arabia Saudyjska. To jest dla naszego narodu kluczowe.

Wizyta prezydenta Polski może być pewnego rodzaju balonem próbnym. Polska do tej roli się nadaje. Postrzegana jest oczywiście jako NATO-wski nadgorliwiec w sprawach militarnych. Uważana jest zresztą słusznie, za państwo powszechnie rusofobiczne. Jednocześnie dalej uważa się Polskę za kraj trzymający się daleko od narzucanych dogmatów kulturalno-obyczajowych czy ekologicznych przez szaleńców w Stanach Zjednoczonych. Być może zostało to zauważone i docenione przez Chiny.

Obawiam się, że może być to kolejny blef podobny jakim był platformiany „reset” względem Rosji. Byłem wtedy zadowolony z wizyty prezydenta Władimira Putina w Gdańsku z okazji 70. rocznicy zakończenia II Wojny Światowej. Wtedy też liczyłem na minimalną normalizacje naszych stosunków. Niestety politycznie było to tylko kupienie czasu i uśpienie czujności Rosji, w interesie NATO. Polska w konsekwencji tylko na tym straciła.

Mimo tego doświadczenia mam jednak nadzieję, że tym wypadku będzie inaczej. Oczekuje, że wizyta Andrzeja Dudy jest wyznaczeniem kierunku pokojowego i opłacalnego ułożenia sobie stosunków z Chinami i innymi państwami poszerzającego się BRICS+. Jestem w tym wypadku wyjątkowo ostrożnym, ale jednak optymistą.

Łukasz Jastrzębski

Myśl Polska