Wojna szczepionkowa. Kto ma krew na rękach?

Fot. Arne Müseler
 / arne-mueseler.com / CC-BY-SA-3.0

Brytyjska szczepionka AstraZeneca mogła spowodować tysiące zgonów – nie z powodu samego szczepienia, ale zgonów tych, ktorzy  z powodu publicznej kampanii zastraszania nie zaszczepili się. Szczepionka AstraZeneca była kiedyś postrzegana jako wyjście świata z Covid-19, dopóki jej reputacja nie została zniszczona. Niektórzy uważają, że to odwet za Brexit.

Wahania wokół AstraZeneca spowodowane rzadkimi, ale poważnymi zakrzepami krwi mogą teraz mieć poważne konsekwencje dla szczepień w biedniejszych krajach, które polegały na niej w celu ochrony swojej populacji.

AstraZeneca była jedną z pierwszych firm, które opracowały skuteczną szczepionkę przeciwko Covid-19 i jedyną, która zaoferowała ją na zasadzie non-profit.

Sprzedaż brytyjskiej szczepionki – obecnie zwanej Vaxzevria – wzrosła w tym roku powyżej 1 miliarda dolarów USA, ale jej dochody pozostają znacznie niższe niż konkurentów, podał The Times.

Dla porównania, amerykańska firma Pfizer zaktualizowała  na Wall Street swoje dochody w środę, ujawniając, że wygenerowała 7,8 miliarda dolarów tylko w drugim kwartale tego roku, a obecnie przewiduje się, że zarobi 33,5 miliardów dolarów w tym roku.

Dyrektor generalny AstraZeneca, Pascal Soriot, powiedział, że firma w pewnym momencie wprowadzi  wyższą cenę, ale zauważył, że nigdy nie zamierzała osiągać dużych zysków. Jednak teraz istnieje obawa, że ​​altruistyczna postawa firmy mogła być na nic.

Wiele krajów w Europie zaprzestało stosowania szczepionki lub ograniczyło jej stosowanie, decydując się na oddawanie dawek, które nie zostały wykorzystane. Nawet Australia planuje wycofanie jej jeszcze w tym roku .

Jak zauważył tygodniku   Politico  „kaskadowa negatywna prasa ostatnich kilku miesięcy pogłębia niechęć do jej zaakceptowania”. Pojawiają się obecnie obawy, że nieufność opinii publicznej napędzana częściowo przez walki między Unią Europejską a Wielką Brytanią, a także nieudana strategia komunikacyjna i zbyt obiecujące dawki „mogły zrujnować najlepszą szansę Afryki na wyjście z pandemii”.

Wcześniej w przywołanym  tygodniku POLITICO,  Jillian Deutsch i Ashleigh Furlong zacytowali europejskiego urzędnika, który „winił kraje UE za podejmowanie decyzji opartych na „emocjach, a nie na nauce”, ujawniając, że „naukowcy i politycy po cichu obwiniali Brexit” za awanturę o cios w AZ. 

Przedstawiciel rządu powiedział Playbook: „Europejscy przywódcy, którzy zniszczyli szczepionkę AstraZeneca, mają krew na rękach. Teraz wiemy, co wszyscy podejrzewaliśmy, że jest prawdą, że zrobili to na złość wobec Wielkiej Brytanii z powodu Brexitu. Urzędnik dodał: „Kiedy zostaną napisane podręczniki historii, powiedzą, że ci ludzie byli bezpośrednio odpowiedzialni za śmierć tysięcy w krajach rozwijających się, którzy nie przyjmą AZ z powodu rozopwszechnianym przerażających historii przeciwko szczepionkom”.

Faktem jednak jest, że już na początku marca wiele kontrowersji pojawiło się wokół preparatu firmy AstraZeneca  z powodu  wielu  niepożądanych reakcji poszczepiennych. Spośród nich zwróciły uwagę tzw. nietypowe zakrzepy krwi, który to efekt zaobserwowano tylko dla tej szczepionki. W Wielkiej Brytanii zanotowano 30 takich przypadków, a siedem osób zmarło. Wskazanie szczepionki jako pewnej przyczyny zgonów nie zostało absolutnie udowodnione, tym niemniej istnieje poważne podejrzenie co do tego.

Wiele doniesień na ten temat powodowało reakcje urzędów w poszczególnych krajach, które cofały rekomendację dla używania szczepionki AstraZeneca, lub nawet wstrzymywały jej używanie. Na początku marca wstrzymały stosowanie tej szczepionki następujące kraje: Austria, Dania, Norwegia, Islandia, Bułgaria, Irlandia, Włochy, Hiszpania, Niemcy, Francja, Holandia i Słowenia.

18 marca Europejska Agencja Leków (EMA) ogłosiła, że szczepionka AstraZeneca jest bezpieczna i skuteczna, ale zalecała też wzmożony monitoring wszelkich skutków ubocznych.

Szczepienie tym preparatem wznowiono, jednak kontrowersje nadal się pojawiały i w końcu marca wydano w Niemczech zalecenie co do stosowania tego preparatu tylko dla osób poniżej 60 roku życia. Podobne ograniczenia wprowadzono w Hiszpanii. Holandia i Belgia zaś znowu wstrzymały jego stosowanie.

W dniu 6 kwietnia przedstawiciel Europejskiej Agencji Leków (EMA) potwierdził związek między zaszczepieniem preparatem AstraZeneca i wystąpieniem incydentów zakrzepowo-zatorowych u niektórych osób.

W tej sytuacji pojawiające się oświadczenia, że korzyści związane z zastosowania szczepionki AstraZeneca przewyższają ryzyko, stały się coraz bardziej wątpliwe. Na dodatek w dniu 7 kwietnia brytyjska Wspólna Komisja Szczepień i Immunizacji (JCVI) zaleciła by nie stosować szczepionki AstraZeneca także dla osób poniżej 30 roku życia.

Tymczasem w Polsce nadal oferuje się tę szczepionkę w zasadzie bez ograniczeń wiekowych a ministerstwo zdrowia na Twitterze propaguje takie hasło: „EMA: Dowody naukowe pozwalają na bezpieczne i skutecznie korzystanie z preparatu AstraZeneca”.

Jednak informacje jakie docierają z innych, niż rządowe źródeł, coraz bardziej skłaniają do unikania preparatu AstraZeneca.  Wobec takiej sytuacji każdy na własną rękę będzie musiał podjąć decyzję i ponieść ewentualne ryzyko.

Od chwili wybuchu epidemii COVID-19 na całym świecie trwały wysiłki skoncentrowane na opracowaniu szczepionki przeciwko temu wirusowi w nadziei na zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych.  Obecnie ponad 20 szczepionek zostało dopuszczonych warunkowo na całym świecie.  O wiele więcej pozostaje w fazie rozwoju.

Pierwszą szczepionkę przeciwo nowemu koronawirusowi zarejestrowano w sierpniu 2020 w Rosji i nazwano Sputnik V nawiązując do pierwszego sztucznego satelity  w świecie wysłanego w kosmos w 1957 roku. Pod koniec grudnia w wielu krajach rozpoczęto masowe szczepienia dopuszczonymi warunkowo do użytku kilkoma szczepionkami opracowanym  w labolatoriach m.in. w USA, Europie, Rosji i Chinach. Eksperci tonują  jednak  entuzjazm związany z wprowadzeniem szczepionek, mówiąc że nie przywrócą one szybko normalnej codzienności oraz szacując, iż można tego oczekiwać dopiero pod koniec 2021 roku.

Australijskie szczepienie przeciwko Covid-19  oficjalnie rozpoczęło się dopiero 21 lutego.  Polka p. Jane Małysiak  -  rezydent  Domu Opieki nad osobami starszymi, która po II wojnie światowej w wieku 13 lat przybyła do Australii,  jako pierwsza otrzymała preparat  firmy Pfizer. Obecnie wladze australijskie zmagają się z podażą tego preperatu, a osoby, które zapisały się na jej przyjęcie czekają na swoją kolej miesiącami.  Premier Australii Scott Morisson obiecauje jednak, że w sierpniu będą zwiększone dostawy  z zagranicy do miliona dawek tygodniowo. Tymczasem nadal oferuje się Australijczykom wzbudzajacą kontrowersje AstraZenekę. 

Od marca 2020 w Australii odnotowano  prawie 34 000 przypadków COVID-19.   923 osób  zmarło  (z czego w tym roku 14). W świecie ponad 220 mln przypadków zachorowań. Liczba zgonów na świecie: 4 219 700.

 Poziom zaszczepień w Australii podobny jest do średniej światowej i wynosi 14% ( w pełni zaszczepionych). Tylko w  kilkunastu krajach zaszczepiło się przeciw Covid-19 ponad 50% ludności. Są to: Zjednoczone Emiraty Arabskie, Islandia, Mongolia, Izrael, Chile, Urugwaj, Francja, Hiszpania, Portugalia,  Wielka Brytania, Węgry,  Niemcy, Austria,  Dania, Włochy  i Kanada. W Polsce ponad 45% ludności jest w pełni zaszczepionych.

kb/BumerangMedia na podst. news.com.au, RAPS, OurWorldInData, Politico

Sledź najnowsze informacje o sytuacji w Sydney i całej Australii. Aktualizacja: NEWS