 |
| Cmentarz
farny w Grodnie. Fot. L.Wątrobski |
Pod murem cmentarza znajduje się kilka rzędów białych krzyży. Są to mogiły polskich żołnierzy poległych w latach 1919 i 1920 oraz w 1939 w czasie obrony miasta przez Sowietami. Umieszczono tam pomnik z orłem w koronie i tablicą informującą w języku polskim i rosyjskim, iż jest to cmentarz żołnierzy polskich.
Stary cmentarz katolicki w Grodnie (nazywany też Farnym albo Pobernardyńskim) zajmuje powierzchnię 3 ha. Inicjatorem jego powstania był proboszcz grodzieński ks. Józef Muczyński, kanonik smoleński, doktor teologii, rektor szkół wydziałowych.
Biskup Jan Nepomucen Kossakowski herbu Ślepowron (ordynariusz inflancko-piltyński, wileński i inflancki, członek Komisji Edukacji Narodowej, przewodniczący Komisji Edukacyjnej Litewskiej od 1797 roku, kanonik wileński w 1788 roku) po wizytacji w roku 1805 napisał tegoż dnia, 24 sierpnia, odwiedziłem cmentarz parafialny niedawno założony i obszerny, a już cały grobowcami okryty, między innymi nagrobek panny Tokarzewskiej, która z rozpaczy w 22 roku życia własną zabiła się ręką, okropny koniec gwałtownej namiętności przypomina.
Cmentarz uległ częściowemu zniszczeniu w czasie okupacji i zaraz po II wojnie światowej. Zamknięty został następnie w połowie lat 1970. W roku 1986, decyzją Komitetu Wykonawczego Obwodu Grodzieńskiego, otrzymał status pomnika o znaczeniu regionalnym.
Większość znajdujących się na nim grobów pochodzi z końca XVIII - I połowy XX wieku. Wśród znanych osób spoczywają tam m.in.: Giuseppe de Sacco (1735-1798), architekt włoski, autor kilku budynków w Grodnie i jego okolicach; Bolesław Szyszkiewicz (1864-1893), rzeźbiarz grodzieński czy Jan Kochanowski (1894-1942) biolog, ekolog, profesor gimnazjum męskiego w Grodnie, twórca Grodzieńskiego ZOO. Na cmentarzu grodzieńskim pochowani są również przedstawiciele znanych rodów grodzieńskich: Wróblewskich, Kościełowskich, Giedrojciów, Ejsmontów, Hlebowiczów, Buszów. Jest wśród nich też wielki, bogato zdobiony grobowiec rodziny Kunców, których przedstawiciel założył w Grodnie, w roku 1877, największy, najbardziej znany i chyba najdłużej działający browar.
Na cmentarzu Farnym znajdujemy się ponadto grób Edwarda Listowskiego, pierwszego międzywojennego prezydenta Grodna, osoby bardzo zasłużonej dla miasta. Zdążył on przed 1939 rokiem uzyskać w mieście ulicę swego imienia.
Stary cmentarz w Grodnie jest cennym obiektem kultury sakralnej, wymagającym nadania mu odpowiedniego statusu oraz przeprowadzenia dalszych badań genealogicznych, biograficznych oraz historyczno-kulturowych.
tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski
No comments:
Post a Comment
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy