 |
| Odsłonięcie
tablicy pamiątkowej prof. Piotra Zaremby. Fot. L.Wątróbski |
Na Piotrze Zarembie ciążyła odpowiedzialność za stworzenie podstaw struktur zarządzających miastem. Brak decyzji wielkich mocarstw w sprawie kształtu polskiej granicy zachodniej sprawił, że polska administracja jeszcze dwukrotnie zmuszona była do opuszczenia miasta, do ostatecznej decyzji o przynależności państwowej Szczecina.
Miasto liczyło wówczas zaledwie kilka tysięcy mieszkańców. W pierwszym tygodniu maja do Szczecina zaczęli przyjeżdżać coraz liczniej ludzie z Poznania. To oni odegrali szczególną rolę w polonizacji miasta. Byli wśród nich poznańscy kolejarzy oraz inne liczne grupy osadników.
Nadal przeciągały się dyskusję mocarstw zwycięskich nad przyszłością polskiej granicy zachodniej. Wyjątkowo sceptyczna do przyznania Polsce Szczecina była strona angielska, która uważała, że Polacy chcą zdecydowanie za dużo. Ostatecznie o przyznaniu Polsce Szczecina zdecydowało stanowisko strony radzieckiej i fakty dokonane. W mieście i okolicy stacjonowały przecież nadal wojska radzieckie.
Ostateczną decyzję w sprawie przekazania Polsce Szczecina przekazano Piotrowi Zarembie w Berlinie w dniu 5 lipca 1945 roku. Mógł więc już oficjalnie przejąć władzę od ostatniego administracyjnego organu niemieckiego, reprezentowanego przez Ericha Wiesnera - burmistrza niemieckiej części miasta, dystryktu IV Stettin-Zabelsdorf.
* * * * *
Piotr Zaremba (1910-1993) był inżynierem architektem i urbanistą, specjalizującym się w planowaniu przestrzennym. Był też działaczem samorządowym oraz naukowcem, teoretykiem i praktykiem zajmujący się planowaniem przestrzennym i kształtowaniem środowiska. Był wreszcie pisarzem i publicystą oraz profesorem zwyczajnym i członkiem Polskiej Akademii Nauk. Stworzył i kierował Wydziałem Inżynierii Lądowej i Wodnej, późniejszym Wydziałem Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej i wreszcie jej rektorem. Był też twórcą, kierownikiem i wykładowcą Międzynarodowego Podyplomowego Studium Urbanistyki i Planowania Regionalnego oraz współorganizatorem Uniwersytetu Szczecińskiego, osobą bardzo zasłużoną w rozwoju szkolnictwa wyższego na Pomorzu Zachodnim oraz uznanym autorytetem w skali międzynarodowej, zapraszanym do współpracy przez wiele ośrodków akademickich na całym świecie. Pozostawił po sobie znaczny dorobek pisarski oraz ważne świadectwa historii w postaci zapisków obrazujących walkę o polski Szczecin. Był ponadto niekwestionowanym zwycięzcą ogłoszonych przez szczecińskie gazety plebiscytów „Szczecinianin Stulecia” i „Pomorzanin naszych czasów”.
* * * * *
Idea uhonorowania pamięci prof. Piotra Zaremby zrodziła się kilkanaście miesięcy temu, wiosną 2019 roku. Zgłosiło ją Stowarzyszenie Menedżerów Seniorów oraz przedstawiciele środowiska szczecińskich pionierów.
 |
| Prof.
Małgorzata Kopczyńska z Akademii Sztuki w Szczecinie, autorka tablicy portretowej |
Ludzie ci, znający z autopsji dokonania pierwszego prezydenta miasta – a nie z publikacji czy z donosów, postanowili uhonorować jego pamięć. Tak doszło do powstania Społecznego Komitetu .
Jego inauguracyjne posiedzenie odbyło się w sali senackiej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, na którym pracował. Społeczny Komitet skupiał w swoim gronie zarówno pracowników nauki oraz pionierów, seniorów czy wreszcie społeczników. Jego przewodniczącym został red. Zbigniew Puchalski, wieloletni naczelny Polskiego Radia. Wiodącą rolę w doprowadzeniu idei do finału odegrało 3-osobowe prezydium, w którym oprócz Puchalskiego znaleźli się prof. Stanisław Flejterski oraz Wojciech Długoborski, samorządowiec, były poseł. Projekt tablicy opracowała prof. Małgorzata Kopczyńska ze szczecińskiej Akademii Sztuki.
Starania o pomnik wyhamowała epidemia koronawirusa. Zdecydowano się więc na tablicę pamiątkową, która została zawieszona na gmachu Urzędu Miejskiego. Jej odsłonięcie nastąpiło w 75 rocznicę przekazania Szczecina polskiej administracji w dniu 5 lipca 2020 roku w obecności prezydenta oraz władz miasta i członków Społecznego Komitetu.
Na odsłoniętej tablicy czytamy:
Pierwszemu prezydentowi polskiego Szczecina w latach 1945-1950 prof. Piotrowi Zarembie jako symbol pamięci wdzięczności w 75. rocznicę przejęcia miasta przez Polskę i Polaków. 5 lipca 2020. Szczecinianie.
Ta tablica jest dla nas bardzo ważna. W ten sposób upamiętniamy pierwszego prezydenta Szczecina i wszystkie osoby, które w tym czasie przybywały do Szczecina. Wspólnym wysiłkiem pionierów udało się odbudować miasto. Do tego dzieła każdy z państwa tu obecnych dołożył większą czy mniejszą cegiełkę. I za to Państwu dziękuję - tymi słowy zwrócił się do zebranych przed tablicą prezydent Piotr Krzystek, który podziękował również inicjatorom powstania tablicy za doprowadzenie zamysłu do finału.
 |
| Kwiaty przed tablicą prof. P. Zaremby składają: prezydent Szczecina Piotr Krzystek, Renata Łażewska - przewodnicząca rady Miasta, red. Zbigniw Puchalski - przewodniczący Komitetu Społecznego i Jan Stopyra, były prezydent miasta |
75-lecie jest ważną datą w historii miasta, tak że należało zostawić materialny ślad upamiętniający przejęcie Szczecin przez polską administrację - mówił z kolei Zbigniew Puchalski, dziękując wszystkim, którzy dołożyli swoją cegiełkę do powstania tablicy. Autorem tablicy portretowej była prof. Małgorzata Kopczyńska.
W uroczystości uczestniczyło ponad 100 osób, nie tylko starszego pokolenia. Niemal wszyscy z wiązankami kwiatów czy z różami, które później zostały złożone u stóp tablicy.
tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski
No comments:
Post a Comment
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy