polish internet magazine in australia

NEWS: POLSKA: Prezydent Andrzej Duda zwrócił się do premiera Donalda Tuska o wyjaśnienie sprawy przesłuchania zmarłej w sobotę Barbary Skrzypek -byłej sekretarki Jaroslawa Kaczyńskiego. Zapaść zdrowia, która ostatecznie doprowadziła do śmierci pani Barbary Skrzypek, miała miejsce kilkadziesiąt godzin po przesłuchaniu, w którym brała udział w warszawskiej Prokuraturze Okręgowej, wezwana tam przez prokurator Ewę Wrzosek. - mówił Duda. * * * AUSTRALIA: Rosja wystosowała ostre ostrzeżenie pod adresem władz Australii przed "poważnymi konsekwencjami", ponieważ premier Anthony Albanese rozważa wysłanie "wojsk pokojowych" na Ukrainę. Rosyjska ambasada w Canberze ostrzegła, że taki plan jest "nie do przyjęcia" i że premier powinien "uniknąć kłopotów", odrzucając ten pomysł. W niedzielę Albanese potwierdził, że odbył nowe rozmowy z brytyjskim premierem na temat przyłączenia się Australii do sił pokojowych w przypadku zawieszenia broni w wojnie na Ukrainie. * * * SWIAT: W tym roku tego samego dnia, 20 kwietnia, kościoły chrześcijańskie obrządków zachodniego i wschodniego obchodzą Wielkanoc. Wcześniej rosyjskie media podały, że właśnie w tym terminie może dojść do spotkania przywódców USA i Rosji, Donalda Trumpa i Władimira Putina.
POLONIA INFO:

środa, 29 stycznia 2020

Henryk Jurewicz: Skala Olgi Tokarczuk

Fot. Wikimedia commons/ Silar (CC BY-SA 4.0)
Nic tak literata nie nobilituje, jak przyznanie Nagrody (nomen-omen) Nobla. A nikt dotąd w tym wręcz dramaturgicznym akcie nie błysnął tak, jak nasza Olga Tokarczuk. Wmaszerowała  na scenę światowej literatury popisowo, w stylu zdobywczo-triumfalnym.

Jakby nienasycona dotychczasowymi sukcesami – 5 razy Nike, Booker, Laure-Bataillon, Nobel – napisała i wygłosiła przed publicznością zebraną w Akademii Szwedzkiej w Sztokholmie wykład na miarę jeszcze jednej Nagrody Nobla. Z dwiema nagrodami nie byłaby odosobniona. Przypominam: Maria Skłodowska-Curie, nagroda z fizyki w 1903 r. i z chemii w 1911 r.; oraz: John Bardeen (fizyka), Frederick Sanger (chemia), Linus Pauling (chemia i pokój).

Wykład traktuje o ideałach literatury, a bliżej: o współczesnym kryzysie narracji. Minęło już trochę czasu od wystąpienia, a podziw dla tekstu Olgi Tokarczuk stale rośnie; padła już propozycja uczynienia jego treści lekturą obowiązkową albo nawet całym przedmiotem nauczania w liceum. Odnajdywane są tam coraz to nowe ważne myśli. W  mediach wysypał się worek publikacji, które bywają rozwinięciami zaledwie paru linijek tekstu – tak wielka jest jego inspirująca siła! Nie da się nie reagować. Dla tych, którzy wolą moderować swoje doznania, pozostaje rada jedyna: nie czytać.
Moją uwagę przykuł ten fragment: ...Odkrycie „efektu motyla” kończy według mnie epokę niezachwianej ludzkiej wiary we własną swoją sprawczość, zdolność kontroli, a tym samym poczucie supremacji w świecie. Nie odbiera to człowiekowi jego mocy jako budowniczego, zdobywcy i wynalazcy, uzmysławia jednak, że rzeczywistość jest bardziej skomplikowana niż kiedykolwiek mogło się człowiekowi wydawać. I że jest on zaledwie małą cząstką tych procesów…

Złożoność mechanizmów wywołanych umownym “motylem” autorka obrazuje wydarzeniami historycznymi zapoczątkowanymi decyzją Izabeli Katolickiej (królowej Aragonii) wsparcia zamiarów Krzysztofa Kolumba – aż do współczesnych dalekosiężnych cywilizacyjno-globalnych rozgałęzień skutków tej decyzji.

Skutki poczynań pojedynczego człowieka, niezależnie od tego czy jest on menelem, czy cesarzem, nie są możliwe do przewidzenia. Dzieje się tak dlatego, że logikę ciągu zdarzeń zauważamy jedynie post-factum, spoglądając wstecz. Kolejne wydarzenia wyłaniają się z nieskończonego chaosu możliwości pod wpływem bardzo wielu czynników działających naraz. A co najważniejsze, jesteśmy zdolni dostrzec tylko niewielką część czynników – tylko te, które  występują na poziomie wymiarów wielkości fizycznych w skalach odpowiednich dla ludzkich zmysłów (metry, sekundy, stopnie K). Mocą sprawczą dysponujemy jedynie w tych przestrzeniach, a więc znacznie ograniczoną.

Do wychodzenia wyobraźnią poza ludzkie skale zdolne są jedynie umysły otwarte i nieprzeciętne, po prostu “noblowskie”. A robią to one dlatego, ponieważ domniemują, że tam rzeczy mają się o wiele ciekawiej.

Wynalezieniu szeregu bardzo sprytnych wzmacniających narzędzi, no i matematyki, zawdzięczamy miłe złudzenie o własnym geniuszu i ogromie naszej siły sprawczej.

A wystarczy tylko wziąć linijkę do badania przestrzeni kosmicznej albo mikrokosmosu, a natychmiast zauważymy (pewnie z przerażeniem!), że w innych skalach nas po prostu – nie ma! Nie widać nas wśród atomów ani nawet w o wiele większym świecie bakterii; nie ma nas na Księżycu (choć chwilę tam byliśmy, by zostawić trochę śmieci) ani w żadnej czarnej dziurze.

Wcale Ziemi nie jesteśmy potrzebni. Ktoś niegłupi napisał, że bez człowieka naszą planetę wyobraża sobie jako miejsce ładu i spokoju. Biblijny Raj właśnie istniał tylko do momentu, w którym pojawił się człowiek, zaraz potem Raj ten przemienił się w realną codzienność: zwykłą, nudną i często tragiczną.

Bardzo podoba nam się myśl, że jesteśmy w jakiś sposób niezwykli, ważni, więc wymyślamy te sposoby. Widzimy siebie jako pionierów, przywódców, budowniczych, zdobywców i wynalazców, ale to objaw czystej megalomanii i arogancji. Wydaje nam się, że mamy prawo podporządkować sobie Ziemię – nawet (dlaczego by nie!) cały Kosmos – bez zastanawiania się nawet nad tym, czy jest to w ogóle możliwe. Tak naprawdę jesteśmy nic nie znaczącymi drobinami, a za to obciążonymi ogromnym szowinizmem gatunkowym. Pies i kot wcale nie dostrzegają w swoich właścicielach żadnej niezwykłości; widzą w nas tylko żywe stworzenia, a kochają za to, że wyjątkowo łatwo dajemy się wykorzystywać. Jeśli nie podzielasz ze mną tej opinii, to spróbuj pogłaskać tygrysa...

Na tych ogromnych skalach czasu i przestrzeni, mamy teraz własne “pięć sekund”, tak jak niegdyś wielkie gady. Potężne żywioły (tektonika płyt ziemskich, wulkany, wahania promieniowania słonecznego, meteoryty) zdążyły już stworzyć i unicestwić miliony gatunków, i dalej to robią bez przerwy. Jak przyjdzie czas, poradzą sobie i z nami, zupełnie niezależnie od wysiłku ekologów.

Nie jesteśmy też w stanie w żaden sposób Ziemi zaszkodzić. Cokolwiek byśmy nie zrobili, na trzeciej planecie od Słońca będą to zmiany lokalne i krótkotrwałe. Dla całego Układu Słonecznego i dalej poza nim – żadne, jeszcze bardzo, bardzo długo.

Jednakże dzielnych obrońców naszej przyrody i klimatu będę wszelkimi siłami szczerze wspierał zawsze wtedy, kiedy ich argumenty będą przyczyniać się do szybszego przechodzenia na odnawialne źródła energii. Też i dlatego, że egoistycznie cenię sobie komfort oraz porządek i czystość wokół mnie. Będę zaś ich krytykował za obłudę, za zapewnianie, jakoby chodziło im akurat o coś więcej albo za czynienie Ziemi poddanej przede wszystkim im samym w ich własnym interesie.

Chętnie zaproponowałbym, co następuje: miast rozsiewać katastrofobiczne urojenia, nakłaniając tym sposobem do bardzo niebezpiecznego majstrowania w ekosystemie (patrz: Morze Aralskie), przyłączcie się raczej do intensywnych przygotowań, mających na celu jak najszersze czerpanie korzyści z nadchodzących naturalnych zmian klimatu. Dla większości krajów oznaczają one bowiem lepszą koniunkturę, dla wielu gatunków biologicznych większe szanse przetrwania.

Kilka stopni ciepła więcej to dodatkowa i darmowa porcja energii dla wszystkich; czyste i tanie technologie do jej przejmowania są dostępne od dawna: pompy cieplne, panele słoneczne, turbiny, itp.

Taki pogląd nie jest ani demonizowanym anty-ekologizmem, ani poprawnym politycznie ekologizmem, to moim zdaniem byłby najwłaściwszy na dzisiejsze czasy – twórczy (produktywny) pro-ekologizm. Nie śmiem nawet przypuszczać, iż taka myśl przegrywa dlatego, że na strachu zarabia się więcej.

Wiele jeszcze felietonów zaczynać się będzie Olgą Tokarczuk, a kończyć zupełnie w innych przestrzeniach. Będą wybrzmiewać niezliczonymi interpretacjami jej myśli – jak motyw b-a-c-h (Kunst der Fuge, J.S. Bach).

Byłoby nie fair, gdybym nie oddał głos oceniającym jej wystąpienie odmiennie. Na przykład osobom wymagającym od laureatki czegoś więcej – dla Polski. Autorytety z resortu kultury zwracają trafną uwagę na przykład na to, czego w jej wykładzie zabrakło (...rozumienia polskiego społeczeństwa…, ...pojęcia instytucji…), a metaforę “czułego narratora” nazywają płytką naiwnością (minister kultury, prof. Piotr Gliński). Arkadiusz Mularczyk, poseł do Polskiego Sejmu, powiedział: ...Szkoda, że przedstawiciel Akademii Szwedzkiej, Per Waesterberg, wspominając w laudacji dla Olgi Tokarczuk o polskiej „historii kolonializmu i antysemityzmu”, nie wykorzystał szansy, aby przeprosić za potop szwedzki… Zdaniem tych osób bardziej sprawiedliwe byłoby uhonorowanie innych znanych pisarzy: wielką postać polskiej poezji, dinozaura prawie, Jarosława Marka Rymkiewicza – głównie za podnoszenie wartości ducha narodowego w czasach braku motywacji do zrywów heroicznych, albo Bronisława Wildsteina za budujące, ważne dla Europy powieści, choć wielu rodakom stał się bardziej znany niestety dopiero po wygraniu pamiętnego wyścigu po korytarzach Instytutu Pamięci Narodowej 15 lat temu.

Bo pomyślcie sami: który z Polaków dotychczas tak naprawdę sprawiedliwie zasłużył sobie na Nobla? Wałęsa – za skuteczne unikanie przemocy w walce politycznej; wszak werdykt byłby zupełnie inny, gdyby Komitet Noblowski został poinformowany o tej innej przyczynie unikania. Miłosz – ten litewski szowinista? Szymborska –  nieporozumienie pod każdym względem: autorka cienkiej poezji, kierująca swoje twórcze emocje na jakąś marynarkę w szafie albo na kota i to w takich trudnych dla Polaków czasach (versus Rymkiewicz); wysunięta do Nagrody przez niewyraźnie określone “towarzystwo”. Sienkiewicz to co innego, przynajmniej krzepił polskie serca, a nie rozdrapywał ran. Reymont – akurat był nieurodzaj w Europie na dobrych pisarzy. No, może Skłodowska jednak tak, choć niestety dla Francuzów, no ale przecież zdradzała męża...

Zaprawdę, powiadam wam: nie ma się czym radować.

Henryk Jurewicz

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy

  • Kulisy rozmowy z Zełenskim w Białym Domu
     Biały Dom ogłosił w poniedziałek, że zawiesił wszelką pomoc wojskową dla Ukrainy — w tym tą będącą w drodze do kraju i w magazynach w Polsce —  "by upewnić się, że przyczynia się ona do rozwiązania" konfliktu. — Jeśli prezydent Ukrainy zadzwoni i przedstawi poważną propozycję, jak zamierza zaangażować się w proces pokojowy, możemy wrócić do rozmów — powiedział w poniedziałek wiceprezydent J.D. Vance w wywiadzie dla telewizji Fox News. Stwierdził przy tym, że USA "już pracują" nad szczegółami porozumienia z Rosjanami.Na kanale Bednarski z polskimi tłumaczeniami najważniejszych politycznych wystąpień, możemy wysluchać wywiadu wiceprezydenta J.D. Vance ktory był świadkiem i uczestnikiem historycznej konfrontacji z Wolodymyrem...
    MAR-05 - 2025 | Komentarze (0) | Wiecej ->

  • Kończy się proxy wojna z Rosją. USA wstrzymały pomoc wojskową dla Ukrainy
     Dziś ogłoszono decyzję o zawieszeniu pomocy amerykańskiej dla Ukrainy i o – być może – rozpoczęciu zwalniania Rosji z sankcji przez stronę amerykańską - mówił rozpoczynając posiedzenie rządu premier Donald Tusk.Tusk odniósł się do informacji, która pojawiła się w nocy z 3 na 4 marca – amerykańskie media, powołując się na urzędników Białego Domu podały, że Donald Trump podjął decyzję o wstrzymaniu pomocy wojskowej dla Ukrainy. Jednocześnie Reuters informował, że USA szukają możliwości złagodzenia sankcji nałożonych na Rosję.  Wg Tuska meldunki, które napływają z granicy, z podrzeszowskiego hubu przerzutowego broni w Jasionce potwierdzają zapowiedzi strony amerykańskiej Z tego wynika, że na Ukrainę nie dotrze też amerykańskie...
    MAR-04 - 2025 | Komentarze (0) | Wiecej ->

  • Trump: Zelenski nie jest gotowy na pokój
    Przywódca Ukrainy Wołodymyr Zełenski nie jest gotowy na pokój, ponieważ postrzega zaangażowanie Waszyngtonu w negocjacje w sprawie konfliktu na Ukrainie jako kartę przetargową - powiedział prezydent USA Donald Trump po gorącym i bezprecedensowym spotkaniu w piątek w Bialym Domu. Obaj przywódcy mieli podpisać umowę przyznającą Waszyngtonowi dostęp do zasobów naturalnych Ukrainy. Wizyta Zełenskiego została przerwana po tym, jak wdał się w gorącą wymianę zdań z Trumpem i wiceprezydentem J.D. Vance'em przed kamerami i na oczach całego świata, co doprowadziło do oskarżenia Zełenskiego o "lekceważące" zachowanie w Gabinecie Owalnym. Wymiana zdań doprowadziła do napiętej kłótni. Trump oskarżyl Żelenskiego o to, ze igra o...
    MAR-01 - 2025 | Komentarze (0) | Wiecej ->

  • Łukasz Jastrzębski: Kolejny rok wojny
    Trzy lata temu nasiliła się wojna na Ukrainie, której korzenie sięgają roku 2014. Setki tysięcy ofiar po stronie ukraińskiej i rosyjskiej. Tych po ukraińskiej jest zdecydowanie więcej.Ukraina stała się państwem praktycznie upadłym. Utraciła zapewnię bezpowrotnie wschodnie terytoria, z większością bogactw naturalnych kryjących się w ziemi. To co pozostało zostało posłuży do spłaty pożyczek dla Stanów Zjednoczonych. Lukratywny majątek jest już w znacznej części w łapach rodzimych „ukraińskich” oligarchów i zachodnich biznesmenów. Zmaga się z katastrofą demograficzną, której nie da się odwrócić przez wiele dziesięcioleci. Setki miliardów euro realnej i urojonej pomocy zostało zmarnowanych. Były to również nasze polskie pieniądze, które mogły...
    LUT-25 - 2025 | Komentarze (0) | Wiecej ->

  • Ukraiński okręt tonie. Analiza historyka Włodzimierza Osadczego
     Ukraina, jako państwo upada. I nie chodzi tu jedynie o wojnę, którą bez wsparcia Zachodu nasi wschodni sąsiedzi ewidentnie przegrają. Nawet nie w tym rzecz, że po 3 latach konfliktu między Ukrainą a Rosją świat zdaje się być już znudzony i zmęczony płynącymi z Kijowa notorycznymi żądaniami większego zaangażowania i finansowania walki, którą Ukraińcy mieli rzekomo wziąć na siebie w imieniu wszystkich wolnych ludzi. Chodzi o to, że sami Ukraińcy mają już dość tej wojny, która ostatnio z frontu zdaje się przenosić na salony władzy, gdzie czołowe figury kijowskiego reżimu zaczynają sobie skakać do gardeł, by wyrwać resztki tego, co zostało po wsparciu Zachodu. Oto dwaj byli prezydenci Ukrainy, z których jeden wciąż uzurpuje sobie prawo...
    LUT-23 - 2025 | Komentarze (0) | Wiecej ->

  • P. Lisiecki: Iskrzy na linii Waszyngton - Kijów. Dni Zelenskiego są policzone
     Redaktor naczelny tygodnika DoRzeczy Paweł Lisiecki merytorycznie wyjaśnia obecną sytuację w sprawie Ukrainy, opisuje jak doszło naprawdę do kryzysu i dlaczego nagle iskrzy na linii Waszyngton - Kijów. Obnaża też błędy i wytyka bezmyślność polskich polityków poprzedniej i obecnej ekipy rządzącej.  O tym wszystkim pisaliśmy w Bumerangu Polskim w ostatnich latach. Teraz temat przebija się nagle do mediów głównego nurtu.
    LUT-22 - 2025 | Komentarze (0) | Wiecej ->

  • Leszek Sykulski: Jaka strategia dla Polski?
     Leszek Sykulski – doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce (w specjalności: geopolityka i geografia polityczna), historyk, nauczyciel akademicki, publicysta komentuje w na Podkaście Geopolitycznym  najnowszą sytuację miedzynarodową  w kontekście kryzysu ukraińskiego,  i negocjacji  USA z Rosją. Proponuje jaką rozsądną strategię powinna przyjąć Polska. 
    LUT-21 - 2025 | Komentarze (0) | Wiecej ->