Apel w 30. rocznicę wyboru Tadeusza Mazowieckiego

Tadeusz Mazowiecki - prezes Rady Ministrów
24.08.1989 - 4.01.1991. Fot. public domain

Trzydzieści lat temu, 24 sierpnia 1989 roku, Sejm powierzył Tadeuszowi Mazowieckiemu misję tworzenia rządu. Mazowiecki był przekonany, że twarde zasady moralne i oparte na nich prawo tworzą autorytet demokratycznego państwa .(…) Od czterech lat państwo prawa, oparte na równorzędności i podziale władz zastępowane jest władzą w rękach Jarosława Kaczyńskiego. Ten proces trzeba przerwać, póki to możliwe, póki nie dosięgnie on mechanizmu wyborów, także zmieniając je w fikcję. Jeśli to się stanie, stracimy wolnościowy dorobek trzech dekad - piszą dzisiaj w liście-apelu byli współpracownicy Tadeusza Mazowieckiego  dokładnie w 30 rocznicę jego wyboru na pierwszego niekomunistycznego premiera Polski.
 
Apel podpisali politycy,  ekonomiści,  ludzie kultury, naukowcy, dziennikarze m.in. Bronisław Komorowski, Leszek Balcerowicz, Hanna Suchocka, Anna Nehrebecka, Izabella Cywińska, Małgorzata Niezabitowska, Aleksander Hall, Janusz Onyszkiewicz, Andrzej Friszke, Henryk Samsonowicz i Ernest Skalski. 


Treść apelu:

Trzydzieści lat temu, 24 sierpnia 1989 roku, Sejm powierzył Tadeuszowi Mazowieckiemu misję tworzenia rządu, a 12 września jego rząd uzyskał wotum zaufania. Tadeusz Mazowiecki od podstaw zbudował rząd jako fundament demokratycznej władzy: koalicyjność traktował poważnie, nieskrępowane dyskusje i różnorodność opinii były podstawą podejmowanych przez niego najtrudniejszych decyzji. Był samodzielnym dysponentem władzy państwowej, odpowiedzialnym jedynie przed Sejmem. Odporny na pokusy władzy, z głębokim poczuciem służby, odszedł kilkanaście miesięcy później, gdy uznał, że stracił społeczny mandat. Był przekonany, że twarde zasady moralne i oparte na nich prawo tworzą autorytet demokratycznego państwa – wspólnoty wszystkich obywateli.

Dzisiaj jest ona zagrożona. Od przejęcia władzy przez Prawo i Sprawiedliwość dzieją się w Polsce rzeczy budzące głęboki niepokój. PiS przejęło władzę legalnie. Dostało prawo do rządzenia krajem zgodnie z udzielonym przez wyborców mandatem, wykroczyło jednak poza ten mandat wielokrotnie, nadużywając i łamiąc Konstytucję. By móc zmieniać ustrój państwa, PiS Konstytucję praktycznie zawiesiło.

Od czterech lat państwo prawa, oparte na równorzędności i podziale władz zastępowane jest władzą w rękach Jarosława Kaczyńskiego. Obezwładniane są mechanizmy demokracji, zostają fasady, za którymi kryje się samowola faktycznego dysponenta. Tak się stało z Trybunałem Konstytucyjnym, Krajową Radą Sądownictwa, częścią Sądu Najwyższego, kierownictwami sądów powszechnych, mediami publicznymi, administracją państwa i podległą mu gospodarką. Instytucje te podlegają dziś woli jednego człowieka, woli nie ujętej w regulacje i ograniczenia prawne. Przedstawiciele władzy szukają wybiegów, aby odmówić wykonania prawomocnych wyroków sądów. Nie cofają się przed kłamstwem i oczernianiem przeciwników. Towarzyszy temu propaganda przypominająca najgorsze czasy komunistycznego bezprawia. Polska zamienia się w państwo kierowane „poza wszelkim trybem”.

Ten proces trzeba przerwać, póki to możliwe, póki nie dosięgnie on mechanizmu wyborów, także zmieniając je w fikcję. Jeśli to się stanie, stracimy wolnościowy dorobek trzech dekad. Zatoczymy krąg i wrócimy do państwa z kierowniczą rolą jednej partii.
Dla takiej Polski będzie miejsce najwyżej tylko na marginesie Unii Europejskiej.

W pierwszych jedenastu latach po akcesji budowaliśmy pozycję w Unii z sukcesem, czego wyrazem stało się kierowanie Parlamentem Europejskim i Radą Europejską przez Polaków, a skutkiem finansowym ogromne środki z unijnego budżetu. Od czterech lat pozycja Polski upada. Nie wolno się na to godzić! Nie ma dla Polski lepszego siedliska niż Unia Europejska. Miejsce, w którym żyjemy nie jest bezpieczne, doświadczamy tego od kilkuset lat. Bagatelizując to, co robi władza, wystawimy na ryzyko nie tylko naszą wolność, ale i niepodległość.

Zbliża się przełomowa chwila dla Ojczyzny! Komu jej los nie jest obojętny, komu nie obojętne, czy jego dzieci będą żyły w pokoju i wolności, ten powinien głosować 13 października. O to apelujemy, w dniu, gdy Sejm powierzył Tadeuszowi Mazowieckiemu misję tworzenia pierwszego rządu bez kierowniczej roli partii. Nie bierzmy na sumienia tego, co może się stać, gdy PiS dostanie na kolejne lata możliwość niszczenia demokratycznego państwa. Odsuńmy ich od władzy. Powiedzmy dość!

Warszawa, 24 sierpnia 2019 r.

Bronisław Komorowski, Prezydent RP 2010-2015, poseł na Sejm I, II, III, IV, V i VI kadencji, wicemin. obrony narodowej 1990–1991 i 1992–1993, minister obrony narodowej 2000–2001, wicemarszałek Sejmu V kadencji 2005–2007, marszałek Sejmu VI kadencji 2007–2010 
Jacek Ambroziak, minister – szef Urzędu Rady Ministrów w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, poseł na Sejm X kadencji
Ewa Balcerowicz, założycielka i przewodnicząca Rady Fundacji CASE
Leszek Balcerowicz, dr hab. Nauk ekonomicznych, wicepremier i min. finansów w rządach Tadeusza Mazowieckiego, J.K. Bieleckiego i Jerzego Buzka. Prezes NBP 2001-2007
Alfred Bieć, dr hab. nauk ekonomicznych, nauczyciel akademicki, sekretarz Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów w rządach Tadeusza Mazowieckiego, J.K. Bieleckiego i J. Olszewskiego.
Iwo Byczewski, wicemin. Spraw zagranicznych 1991-1995, ambasador przy UE 2001-2002, w Belgii 2002-2007 i Tunezji 2012-2016.
Anna Nehrebecka-Byczewska, aktorka teatralna i filmowa, radna Warszawy od 2010.
Hanna Cisło, sekretarka Tadeusza Mazowieckiego w Tygodniku Solidarność i w rządzie
Izabella Cywińska, minister kultury i sztuki w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, reżyser teatralna i filmowa
Tadeusz Diem, w rządzie Tadeusza Mazowieckiego wiceminister w MEN, ambasador w Kanadzie 1992-1977 i Belgradzie 2001-2005
Jan Dworak, wiceprezes Komitetu ds. Radiofonii i Telewizji 1989 -1991, prezes zarządu Telewizji Polskiej 2004–2006, przewodniczący KRRiT 2010–2016
Anna Fornalczyk, ekonomistka, nauczyciel akademicki i menedżer, była prezes Urzędu Antymonopolowego
Stanisław Frankiewicz, b. redaktor naczelny Więzi
Władysław Frasyniuk, były przewodniczący Unii Wolności i Partii Demokratycznej, poseł na Sejm I, II i III kadencji
Andrzej Friszke, prof., historyk, dziennikarz Tygodnika Solidarność i Więzi, członek korespondent PAN
Cezary Gawryś, publicysta, b. redaktor naczelny Więzi
Konstanty Gebert, nauczyciel akademicki, publicysta, towarzyszył Tadeuszowi Mazowieckiemu jako wysłannikowi ONZ w misjach pokojowych do b. Jugosławii 1992-1993
Marcin Geremek, lekarz
Aleksander Hall, prof., minister ds. kontaktów z partiami politycznymi w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, poseł na Sejm I i III kadencji, historyk i publicysta
Maryla Hopfinger-Amsterdamska, prof. nauk humanistycznych, Instytut Badań Literackich PAN
Aleksander Janiszewski, dyr. Generalny PKP z nominacji Tadeusza Mazowieckiego
Paweł Kądziela, dyr. Wydawnictwa Więź
Tadeusz Konopka, korespondent agencji Ansa
Andrzej Krawczyk, dyr. Gabinetu min. Aleksandra Halla w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, m.in. w Kancelarii Lecha Kaczyńskiego, ambasador w Czechach, na Słowacji oraz w Bośni i Hercegowinie
Ireneusz Krzemiński, prof. nauk humanistycznych, socjolog
Waldemar Kuczyński, ekonomista, dziennikarz Tygodnika Solidarność, szef zespołu doradców Tadeusza Mazowieckiego, minister przekształceń własnościowych 1990-1991
Roman Kuźniar, politolog, prof. nauk humanistycznych na UW, od 1990 roku w MSZ, dyrektor PISM, doradca Prezydenta Br. Komorowskiego
Jacek Michałowski, działacz społeczny, urzędnik państwowy, dyr. Biura Studiów i Analiz Senatu RP 1989-1998,. dyr. generalny Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jerzego Buzka, szef Kancelarii Prezydenta RP 2010–2015
Małgorzata Niezabitowska, rzeczniczka prasowa rządu Tadeusza Mazowieckiego, reporterka „Tygodnika Solidarność”, dziennikarka, autorka książek i scenariuszy,
Piotr Nowina-Konopka, nauczyciel akademicki, poseł na Sejm I, II i III kadencji, ekonomista, działacz społeczny. Ambasador przy Stolicy Apostolskiej oraz Zakonie Maltańskim 2011 –2016.
Janusz Onyszkiewicz, minister obrony narodowej 1992–1993 i 1997–2000, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji, Prezes Stowarzyszenia Euroatlantyckiego
Henryk Samsonowicz, historyk, prof. nauk humanistycznych, min. edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, rektor Uniwersytetu Warszawskiego 1980–1982
Krzysztof Siemieński, dziennikarz, drukarz, żeglarz
Ernest Skalski, dziennikarz, publicysta, zastępca red. naczelnego „Tygodnika Solidarność” 1981
Jan Skórzyński, dr habilitowany nauk społecznych, historyk i publicysta, prof. Collegium Civitas
Joanna Staręga-Piasek, posłanka na Sejm I, II i III kadencji, wicemin. Pracy w rządach Tadeusza Mazowieckiego, J.K. Bieleckiego, Hanny Suchockiej, doradca społeczny prezydenta RP 2011 – 2015.
Janusz Steinhoff, prezes Wyższego Urzędu Górniczego w rządzie Tadeusza Mazowieckiego
Jerzy Stępień, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, senator I i II kadencji, wicemin. spraw wewnętrznych i administracji 1997–1999, prezes TK 2006–2008.
Hanna Suchocka, dr hab. nauk prawnych, prezes Rady Ministrów 1992–1993, min. sprawiedliwości i prokurator generalny 1997–2000, ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej oraz Zakonie Maltańskim 2001–2013, posłanka na Sejm PRL VIII kadencji i na Sejm kontraktowy oraz na Sejm RP I, II i III kadencji, w latach 2015–2016 wiceprzew. Komisji Weneckiej.
Jarosław J. Szczepański, zastępca dyrektora biura prasowego w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, dziennikarz i publicysta ekonomiczny
Marcin Święcicki, min. współpracy gospodarczej z zagranicą w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, poseł na Sejm X, II, VII i VIII kadencji, prezydent m.st. Warszawy 1994–1999
Henryk Woźniakowski, zastępca rzecznika rządu Tadeusza Mazowieckiego oraz dyr. Generalny w URM 1989-1991, publicysta, tłumacz, wydawca, prezes Instytutu Wydawniczego ZNAK
Jan Widacki, prof. nauk prawnych, wicemin. spraw wewnętrznych w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, poseł na Sejm VI kadencji, prawnik i dyplomata, adwokat.
Roman Wieruszewski, prof. nauk prawnych, były wiceprzewodniczący Komitetu Praw Człowieka ONZ, współpracownik Tadeusza Mazowieckiego w czasie misji w byłej Jugosławii.
Irena Wóycicka, ekonomistka, wicemin. pracy i polityki socjalnej 1991–1994, podsekretarz stanu 2010–2013, następnie do 2015 sekretarz w Kancelarii Prezydenta

Studio Opinii