Przedwyborczy pakiet budżetowy rządu Scotta Morrisona

Federalny minister ekonomii Josh Frydenberg przedstawił w ubiegły wtorek na forum parlamentu australijskiego w Canberze propozycje budżetowe rządu na kolejny rok finansowy. Jak w jego ocenie wygląda ekonomia  Australii oraz jakie finansowe  propozycje dla Australijczyków ma rząd federalny Scotta Morrisona przed majowymi wyborami parlamentarnymi  przedstawia i analizuje red. Eugeniusz Bajkowski z Canberry.

Jest to niewątpliwie politycznie ukierunkowany   przedwyborczy pakiet budżetowy, afiszujący się powrotem do nadwyżki po dwunastu kolejnych latach deficytowych. Nadwyżka budżetowa w 2019-20  jest zakładana w wysokości $7,1 mld, czyli skromniutkiego 0,4% Produktu Krajowego Brutto (PKB – Gross Domestic Produkt GDP). Zakładany jest wzrost nadwyżki budżetowej do 1% PKB (GDP) i potem nieco wyżej od 2026-27. Federalny minister ekonomii Josh  Frydenberg podkreśla, że rząd redukuje niedobory nie przez podnoszenie podatków lecz „dobre zarządzanie budżetami oraz podnoszenie rozwoju ekonomicznego” czyli dobrego zarządzania gospodarką narodową.

 Ogólny wydźwięk pakietu budżetowego 2029-20 jest zdecydowanie pomyślny. Wprawdzie słusznie bez euforii lecz przeważnie  zdecydowanie realistyczny w swoich ocenach, analizach i prognostykach. Liberalno-narodowy-agrarny (LP-NAP) koalicyjny rząd federalnego premiera Scotta Morrisona („ScoMo”), ministra ekonomii (Federal Treasurer) Frydenberga i federalnego ministra finansów Matthiasa Kormanna dba o kontynuowanie rozwoju  ekonomicznego. Działa w  okresie obniżenia tempa wzrostu w szeregu dziedzinach oraz zwolnienia globalnego tempa wzrostu ekonomicznego. Jest to przedwyborczy federalny zestaw posunięć budżetowych. Więc nic dziwnego, że  nie brakuje zapowiedzi obniżek podatkowych oraz innych politycznie strawnych posunięć podbudowujących rządowe ambicje polityczno-wyborcze. Oczywiście, przede wszystkim, utrzymanie się u władzy na następną kadencję. Zresztą tak jak samo przyspieszenie ogłoszenia o miesiąc pakietu budżetowego.

Założenia i parametry budżetowe

Każdy pakiet budżetowy zasadniczo jest podsumowaniem wyników dobiegącego końca roku finansowego (kończąćego się 30 czerwca) oraz programowym zbiorem założeń,  prognostyków i zaplanowanych posunięć na następny. O tym należy pamiętać. Zacznę od zasadnicych załóżeń, posunięć i inicjatyw nowego budżetu.   Według założeń pakietu budżetowego 2019-20:

·         podstawowy budżetowy bilans gotówkowy (Underlying Cash Balance) jako odsetek Produktu Krajowego Brutto (PKB -Gross Domestic Product GDP) ma wzrosnąć z deficytu wysokości -0,2% w roku finansowym 2018-19 do 0,4% w 2019-20, 0,5% w 2020-21, 0,8% w 2021-22 oraz procentowo skromniejzego (ale wciąż  gotówkowo bardzo dodatniego) 0,4% w 2022-23.

·         Operacyjny bilans gotówkowy m wzrosnąć z minus $4 mld (billion) w 2017-18 do $20,6 mld (bln) w 2022-23 r.

·         Realny (to znaczy po, uwzględnieniu inflacji) Produkt Krajowy Brutto (PKB-GDP) ma wynieść 2,25% w 2018-19 (poprzednio 2,8%), potem o 2,75% w 2019-20 i 2020-21 oraz o 1,5% w następnych dwóch latach finansowych. Nominalny (t. zn. bez uwzględnienia inflacji) PKB ma wzrosnąć z 4,7% w 2017-18 do 5% w 2017-18 do 5% w 2018-19, potem wynieść 3,25% w 2019-20 i 2020-21, następnie wzrosnąć do 4,5%  w następnych dwóch latach.

·         Zatrudnienie ma wzrosnąć o 2% (poprzednio 2,7%) w 2018-19, potem o 1,75%  w 2019-20  i 2020-21 oraz 1,5% rocznie w obu następnych latach.

·         Stopa wzrostu płac (zarobków - wages growth) jest niższa od poprzednich założeń budżetowych: 2,75% w 2019 zamiast poprzednio zakładanych 3,25%.

·         Stopa bezrobocia  poprawiła się z 5.4% w 2017-18 do 5% w 2018-19 i (według założenia w pakiecie budżetowym) ma pozostać na tym poziomie przez następne cztery lata.

·         Inflacja mierzona Wskaźnikiem Cen Detalicznych (Consumer  Price Index CPI) spadła za 2,1% w 2017-18 do 1,5% w 2018-19 i jest zakładana w wysokości 2,25% w 2019-20 oraz 2,5% rocznie w następnych trzech latach.

·         Stopa bezrobocia ma spaść z 5,4% w 2017-18 do 5% w 2018-19 i potem pozostać na tym poziomie w okresie natępnych czterech lat.

·         Wskaźnik wzrostu spożycia przez "domostwa" ("household consumption"), czyli ludność (nie przedsiębiorstwa) ma być trochę słabszy w 2018-19 ( 2,25%) niż w 2017-18 (2,8%) ale potem poprawić śię do 2,75% w 2019-20 i 2020-21.

·         Inwestycje w sektorze mieszkaniowym (Dwelling Investment) mają wzrosnąć o 0,2% w 2017-18 do 0,5% w 2018-19 lecz potem wymiernie zmniejszyć się o 7% w 2019-20 i 4% w 2020-21.

·         Inwestycje przemysłowo-handlowe(Total Business Investment), które wzrosły o 6% w 2017-18, mają wzrosnąć o tylko 1% w 2018-19 lecz potem poprawić się do 5% w 2019-20 i 4,5% w 2020-21.

·    Inwestycje w sektorze wydobywczym (Mining Investment), które spadły o 4,1% w 2017-18 i prawdopodobnie aż o 10,5% w 2018-19 mają wymiernie poprawić się do  wzrostu o 4% w 2019-20 i 4,5% w 2020-21.

Konkretne posunięcia

Ulgi podatkowe:

·         Ulga podatkowa ("Tax Offset") dla osób mających niskie bądź średnie dochody wzrasta z $530 do $1080 rocznie poczynając od bieżącego roku finansowego.

·         Od połowy roku kalendarzowego 2022 próg podatkowy dla 19-procentowej skali opodatkowania  wzrasta z $41.000 do $45.000. Ulga "Tax Offset" ma wzrosnąć z $645 do $700 rocznie.

·         Od połowy 2024 r. skala opodatkowania dochodów wysokości $45.000-200.000 ma spaść z 32,5% do 30%.

 

Opieka Zdrowotna:

·         Budżet Medicare ma zostać zasilony w dziedzinie "zasadniczej opieki" ("primary care and frontline services") kwotą $1,1 mld (billion - bn) w okresie pięcioletnim.

·         Świadczenia dla osób z chorobami umysłowymi ("mental illnesses") mają być zasilone dofinansowaniem wysokości $737 mln w okresie siedmiu lat. Czyli trochę ponad $105 mln. rocznie. Moim zdaniem bardzo skromnie ale zawsze coś.

 

Oświata:

·         Przeznaczenie $525 mln na wsparcie terminowania/przygotowania zawodowego (apprenticenships) ukierunkowanego na branże dotknięte niedoborem wykwalifikowanej siły roboczej.

·         Przeznaczenie $453 mln na ekspansję "oświaty przedszkolnej" (pre-school education).

·         Jednorazowy zasisłek wysokości $30 mln dla wzmocnienia  szkolnictwa w skali $200.000 w każdym federalnym okręgu wyborczym.

·         Sfinansowanie 4720 stypendiów dla zachęcania podjęcia studiów uniwersyteckich i zawodowych dla osób w terenach rolniczych (rural  universities, vocational education and training providers).

 

Ochrona środowiska:

Wyasygnowanie:

·         $100 mln na Fundusz Odnowienia Środowiska (Environment Restoration Plan - ERP). Szczególnie na restorowanie środowisk zwierząt, ochronę wybrzeży oraz przetwarzanie śmieci/odpadów.

·         $21,4 mln na uspawnienie  infrastruktury historycznych miejscowości na terenach sił  obronnych (defence hertitage sites)  nad Zatoką Sydnejską.

·         $25 mln dla ośrodka badań i studiów klimatycznych oraz środowisk na wybrzeżach w Point Nepean w Victorii.   

 

Infrastruktura:

Wyasygnowanie:

·          $3 mld (bn) na dofinansowanie Funduszu Przesadnego Miejskiego  Zagęszczenia (Urban Congestion Fund).

·         $7,3 mld (bn) na budiowę nowych autostrad i kolei w Nowej Południowej Walii (m. in. $1,6 mld (bn) na przedłużenie Pacific Motorway do Raymond Terace.

Biznes:

·         Próg pułapu natychmiastowych  podatkowych odpisów na straty (instant assets write-ff) "wartości biznesowych" zostaje podniesiony do $30.000 i rozszerzony na przedsiębiorstwa średniej większosći (medium-sized businesses).

·         Aparat finansowej regulacji (financial regulators) otrzyma dofinansowanie w ramach budżetowego przeznaczenia $607 mln na wyniki badań niedawnej spejalnej komisji badającej działania i postępowanie sektora bankowo-finansowego (Banking Royal Commssion).

·         Wyasygnowanie dodatkowego $1 mld (bn)  dla Australijskiego Urzędu Podatkowego (ATO) na pilnowanie i badanie działalności i praktyk przedsiębiorstw wielonarodowych (multinationals), dużych przedsiębiorstw oraz "bardzo zamożnych" ("very wealthy") osób.

Pakiet budżetowy dobrze przyjęty

Powrócę do tematyki budżetowej po dalszym przeczytaniu jednego dużego worka i trzech mniejszych woreczków które wyniosłem z tradycyjnego "zamknięcia budżetowego" dla mediów (Media Budget Lock-Up) w federalnym parlamencie 2 bm. Zrelacjonuje również podstawowe punkty, przeważnie trafnego moim zdaniem  "kontr-pakietu" (Address-in-Reply) przewodniczącego laburzystowskiej federalnej frakcji parlamentarnej, przywódcy opozycji Billa Shortena. W międzyczasie podsumuję pierwsze reakcje polityczne. Biznes", m. in. Australijska Izba Handlu i Przemysłu (Australian Chamber of Commerce and Industry ACCI), zasadniczo  ocenia pakiet budżetowy ministra ekonomii (Federal Treasurer) Josha Frydenberga dodatnio.

Według sondażu opinii wyborczej Newspoll przeprowadzonego 4-7 kwietnia br, notowania rządzącej konserwatywnej liberalno-narodowej (LP-NAP) pod względem zasadniczych głosów (primary vote) poprawiły się z 36% do 38% a laburzystowskie spadły z 39% do 37%. Zieloni pozostali przy 9%, hansenowski "Jeden Naród" (One Nation)  ześlizgnął z 7% do 6% a  na "wszystkich innych" głosowało 10%. Po teoretycznym podziale preferencyjnych głosów na podstawie wyników poprzednich wyborów rządowe notowania poprawiły się z 46% do 48% a laburzystowskie spadły z 54% do 52%. Według konkurencyjnego sondażu Fairax-Ipsos, mimo bardzo pozytywnej ("najbardziej sprawiedliwy od wielu lat pakiet budżetowy") oceny przez ankietowanych, intencje wyborcze niewiele  zmieniły się i laburzyści wciąż wyprzedzają rząd Scotta Morrison w stosunku 53% do 47%. 

Eugeniusz Bajkowski

Tekst w druku ukaże się w najnowszym Tygodniku Polskim (Melbourne)