polish internet magazine in australia

Sponsors

NEWS: POLSKA: Andrzej Duda podpisał Ustawę z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw. Ustawa przewiduje ustanowienie dnia 24 grudnia - wigilii Bożego Narodzenia - dniem wolnym od pracy. Nowe prawo zacznie obowiązywać od przyszłego roku. Projekt ustawy o wprowadzeniu wolnej Wigilii złożyła w Sejmie Lewica. * * * AUSTRALIA: Były dyrektor generalny Nine, Hugh Marks, został ogłoszony nowym dyrektorem zarządzającym ABC i zastąpi odchodzącego Davida Andersona od marca 2025 roku na pięcioletnią kadencję. W latach 2015-2021 Marks pełnił funkcję dyrektora generalnego Nine i nadzorował fuzję firmy z Fairfax w 2018 roku, która stworzyła największą kompanię medialną w Australii. * * * SWIAT: Rząd koalicyjny SPD, Zielonych i FDP, na której czele stał Olaf Scholz upadł. Prezydent RFN Frank-Walter Steinmeier rozwiązał Bundestag i zapowiedział przedterminowe wybory parlamentarne. Niemcy wybiorą nowy rząd w lutym. Nowym kanclerzem zostanie prawdopodobnie Friedrich Merz z CDU.
POLONIA INFO: Spotkanie poetycko-muzyczne z Ludwiką Amber: Kołysanka dla Jezusa - Sala JP2 w Marayong, 1.12, godz. 12:30

sobota, 26 maja 2018

Porady językowe Katarzyny Podjaskiej: Subskryb(p)cja

Graf. K.Podjaska ( www.trudnyjezykpolski.pl )
Nie od dziś wiemy, że język się zmienia, ewoluuje – zresztą jak każdy żywy twór, a język żyje, dostosowuje się też do otaczających go okoliczności. Świat nasz jest pełen techniki i technologii, zresztą nawet teraz Państwo czytają ten tekst na monitorze (laptopa, iPhone’a czy innego tableta). W języku więc zaczęły się pojawiać nazwy dotąd nieznanych, bo nieistniejących, narzędzi i zjawisk – najczęściej związanych z Internetem (choć nie tylko).

O ile nowości te funkcjonują w języku angielskim, z którego się wywodzą, nie ma większego problemu z ich stosowaniem, ale gdy przemieszczą się one do innych języków – jak nasz rodzimy – wtedy pojawiają się pytania: jak to zapisać? jak to odmienić? czy może nie odmieniać? Do tych pytań dochodzą „stare” wątpliwości ortograficzne, typograficzne czy językowe. O nich wszystkich chciałabym z Państwem porozmawiać.


Jestem nauczycielką z ponad 10-letnim stażem, uczę też obcokrajowców języka polskiego, ponadto prowadzę blog poświęcony poprawności języka w Internecie, do lektury którego serdecznie zapraszam. Z Czytelnikami na łamach Bumerangu Polskiego chciałabym się podzielić moją wiedzą i spostrzeżeniami – być może Państwa trawią podobne wątpliwości językowe? Zapraszam do komentowania oraz proponowania kolejnych zagadnień językowych, którym należy się bliżej przyjrzeć.

Owocnej lektury!

Subskrybcja czy subskrypcja?

Zaczynamy od naprawdę niezbędnego słowa –
bo przecież trudno sobie wyobrazić blogowanie
 bez zachęcenia czytelników do pobierania subskrybcji czy subskrypcji?
 Jak zapisywać ten kłopotliwy wyraz?

Gdy nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o łacinę 😉
Słowo ‚subskrybować’ wywodzi się od subscribere,
które oznacza ‚podpisywać’,
natomiast ‚subskrypcja’ pochodzi od subscriptio – ‚podpis, podpisanie’.


I dlatego: subskryBujemy czyjś blog, ale pobieramy subskryPcję
(np. z jakiegoś serwisu).



Apostrof w wyrazach obcych

Konia z rzędem temu, kto nigdy nie zastanawiał się, jak napisać takie słowa jak:  wyguglować? wygooglować? czy może wygoogle’ować? posługuję się iPhonem? iPhone? czy może iPhone’m?
Z moich obserwacji polskiego Internetu wynika, że boimy się takich niepolskich wyrazów i dla swoistego poczucia bezpieczeństwa stawiamy apostrof –  gdy trzeba i gdy nie trzeba

Zresztą podobny mechanizm towarzyszy obcokrajowcom, którzy uczą się języka polskiego. Pokażę Wam ten mechanizm na przykładzie odmiany wyrazu ‚muzeum’. Wyrazy w rodzaju nijakim otrzymują w mianowniku liczby mnogiej końcówkę -a (właściwie wszystkie z wyjątkiem wyrazu ‚dzieci’)  i obcokrajowcy całkiem sprawnie zamieniają ‚jabłko’ na ‚jabłka’  czy ‚miejsce’ na ‚miejsca’, ale gdy przychodzi kolej na ‚muzeum’,  najczęściej słyszę formę *muzeuma, bo jakiś wewnętrzny lęk nie pozwala uczącemu się wyrzucić -um i zamienić go na -a.
I podobnie my, Polacy. gdy przychodzi nam się mierzyć z wyrazami, które są obce rodzinnej mowie, stawiamy apostrof – tak na wszelki wypadek.
Tymczasem reguła jest prosta: apostrof stawiamy wtedy, gdy ostatnia litera wyrazu obcego nie jest wymawiana w języku polskim (tak naprawdę wymawiamy głoski, ale nie o terminologię tu chodzi, lecz o zrozumienie reguły), np.:

‚iPhone’ wymawiamy [ajfon] – [e] nie słychać, więc w przypadkach zależnych (czyli dopełniaczach i innych celownikach) powinniśmy użyć apostrofu:

 Kupiłam nowego iPhone’a.
ALE: Posługuję się iPhonem.

 Kiedy bowiem ostatnią literę wymawiamy – nie stawiamy apostrofu przed polską końcówką fleksyjną (końcówką przypadka). Trzeba jednak uważać na miejscownik, bo to bardzo kłopotliwy przypadek, w przypadku (heheszki) iPhone’a wygląda on tak: iPhonie. 
Paradygmat (czyli wzorzec odmiany) słowa ‚iPhone’:

M iPhone / iPhone’y
D iPhone’a / iPhone’ów
C iPhone’owi / iPhone’om
B iPhone ew. iPhone’a / iPhone’y
N iPhonem / iPhone’ami
Msc iPhonie / iPhone’ach
W iPhonie! / iPhone’y!
Niemniej niektórzy językoznawcy (np. Jan Grzenia) przychylają się do zapisu bez apostrofów i proponują bardziej spolszczoną formę: „Wielki słownik ortograficzny PWN podaje hardcore’owy albo hardcorowy, ale tylko hardcorowiec i software’owy. Pisownia dopiero się ustala, ale mam mocne przekonanie, że przewagę zdobędą zapisy bez apostrofu.

Konkluzja: moim zdaniem należy wybrać zapis przyrostków bez apostrofu,
z pominięciem końcowego ‑e”.
Dziś wciąż jeszcze za poprawne uchodzą formy typu: ‚wygoole’ować’ czy ‚google’owanie’, ale i ja (choć naprawdę daleko mi do Jana Grzeni) sugerowałabym pisanie w taki sposób: wygooglować, googlowanie itp. jednak przyznam, że z iPhonem bym jeszcze poczekała i zapisywała zgodnie z wyżej zamieszczonym schematem.
Pozostałe kłopotliwe obce wyrazy, czyli iPod i iPad powinniśmy odmieniać w ten sposób:

M iPod iPad / iPody iPady
D iPoda iPad / iPadów iPadów
C iPodowi iPadowi / iPodom iPadom
B iPod (iPoda) iPad (iPada) / iPody iPady
N iPodem iPadem / iPodami iPadami
Msc iPodzie iPadzie / iPodach iPadach
W iPodzie! iPadzie!/ iPody! iPady!
Jakie inne wyrazy obcego pochodzenia sprawiają Wam trudność? Dajcie mi znać, pisząc komentarz.
Katarzyna Podjaska

c.d.n.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy