Przejdźmy teraz do drugiej części streszcznia pakietu budżetowego i dotychczasowych ocen i komentarzy.
SZÓSTY BUDŻET MIN. WAYNE SWANA
Jaki wpływ może wywrzec szósty pakiet budżetowy min. Swana na codzienne życie wielu przeciętnych ludzi i rodzin? Z kilkudziesięcio-kilogramowej dokumentancji budżetowej którą obdarzono media w "zamknięciu budżetowym" wygląda, że nieraz wcale znaczny dla wielu osób na podstawowych, skromnych i średnich zarobkach i dochodach. Szczególnie osób uzależnionych od szeregu finansowych świadczeń socjalnych. M. in.:
- Program imigracyjny zostaje utrzymany na poziomie 190.000 rocznie w 2013-14. W tej liczbie 128.550 miejsc przysługuje wykwalifikowanym imigrantom (skilled migrants). 60.885 miejsc przeznaczono na łączenie rodzin oraz 565 miejsc "dla imigrantów ze "specjalnymi kwalifikacjami" ("special eligibiity").
- Są bardzo istotne zmiany w bonifikatach i ulgach podatkowych dla rodzin z dziećmi. Od 1 marca 2014 zostaje skasowana wprowadzona przez koalicyjny rząd Howarda bonifikata przysługująca przy urodzeniu dziecka - znana jako "Baby Bonus". Z której ostatnio korzystało około 1,6 mln rodzin "na średnich dochodach" z dziećmi. Zamiast "Bonusu za dziecko" rodzinom nie korzystającym z uprawnień do płatnego urlopu rodzicielskiego (Paid Parental Leave PPL) będzie przysługiwała podwyżka wysokości maksymalnej ulgi podatkowej Family Tax Benefit A (FTBA) do $2.000 przy urodzeniu albo adoptowaniu pierwszego dziecka oraz $1.000 za drugie i każde następne. Przyrzeczona rok temu podwyżka wysokości tej ulgi podatkowej zostaje odroczona.
- Jednocześnie utrzymany zostaje wynoszący $150.000 obecny próg wysokości dochodów uprawniający do redukcji podatkowej z tytułu rodzinnej ulgi podatkowej i płatnego urlopu rodzicielskiego.
- Odpisy podatkowe przysługujące na wydatki związane z pracą zarobkową i wydatki na samokształcenie (self-education) zostają zamrożone na poziomie $2.000 rocznie.
- Zapowiedziane rok temu podniesienie od 1 lipca 2015 z $18.200 do $19.400 rocznie progu wolnych od opodatkowania osobistych dochodów zostaje odroczone do kiedy zkaładana w pakiecie budżetowym wycena dwutlenka węgla (Carbon Price) dojdzie do $25.40 za jednostkę uprawnieniającą do emitowanie dwutlenka węgla (Carbon Price Supplement w/g poprzedniej terminologii). Przywódca federalnej parlamentarnej opozycyjnej liberalno-narodowej koalicji Tony Abbott natychmiast solennie przyrzekł, że podatek znany jako Carbon Tax zostanie zniesiony lecz obecne osobiste bonifikaty zostaną utrzymane w razie dojścia opozyji do władzy.
- Podniesiony o $38 na każde dwa tygodnie zostaje górny próg poza-zasiłkowych dochodów osób którym przysługują pieniężne federalne zasiłki. Innymi słowy, w ludzkim języku osoby pobierające zasiłki dla bezrobotnych Newstart, wdowie i chorobowe zasiłki orazi zasiłki przysługujące na "partnera" (Partner Allowance) będą mogły zarabiać do $100 maksymalnie w okresie dwóch tygodni zanim wysokość ich zasiłków ulegnie zredukowaniu.
- Jest korzystna zmiana w uprawnieniach do pobierania dodatku na edukację dla wszystkich samotnych rodziców sprawujących zasadniczą opiekę nad nieletnimi dziećmi (Pensioner Education Supplement PES). Top znaczy, że bezrobotne samotne matki i ojcowie będą mogli zarabiać $50 tygodniowo zanim wysokość ich zasiłka ulegnie obniżeniu.
- Rząd ponownie wyasygnował $3,5 mln na zapomogi dla bezrobotnych poszukujących pracy oraz osób przyuczanych do zawodu (apprentices) które zmieniają miejscowość w której mieszkają w celu podjęcia pracy zarobkowej lub korzystania z przyuczania do zawodu (taking up apprenticeships).
- Natomiast jest niekorzystna zmiana w "siatce bezpieczeństwa" ("Safety Net") systemu Medicare, mająca zaoszczędzić rządowi $106 mln. Obecnie pacjenci przeważnie mogą uzyskać zwrot części, w niektórych układach 80% swoich wydatków na opłaty lekarskie i lecznie po wydaniu ponad $1222 rocznie, zależnie od rodzaju świadczeń.
- Ponadto zostaje odroczona z lipca do listopada data aktualizacji - zgodnie ze zmianami w poziomie inflacji mierzonej zmianami koszyka cen detalicznych CPI - wysokości wypłat przysługujących lekarzom z Medicare za ich świadczenia. Ma to zaoszczędzić rządowi $664 mln. Zmiana zostanie wprowadzona w 2015 r.
- Zostanie stopniowo wycofany 20-procentowy odpis podatkowy dotychczas przysługujący na wydatki na lekarzy i leczenie (Net Medical Expenses Tax Offset - znany pod skrótem NMETO). Ma to zaoszczedzić rządowi federalnemu aż $963,5 mln.
- Natomiast zostaje "próbnie wprowadzona" na trzy lata solidna ulga podatkowa dla pobierających renty starcze seniorów którzy chcą zamienić swój dom bądź mieszkanie na mniejsze -sprzedając swoją dotychczasową posesję i nabywając mniejszą. Zgodnie z tą inicjatywą seniorzy pobierający rentę starczą z Centrelink będą uprawnieni przez 10 lat do posiadania i inwestowania $200.000 zaoszczędzonych wskutek takiej zamiany bez obniżenia wysokości ich renty starczej. Dochody z oprocentowania inwestowania tej kwot też będą wyłączone z obliczania progu dozwolonych dochodów przy ustalaniu wysokości przysługującej renty starczej. Według obecnych założeń budżetowych skorzysta z tej inicjatywy budżetowej około 30.000 rencistów kosztem $112,4 mln dla federalnego skarbu.
- Rząd przeznacza $10,5 mln w okresie następnych czterech lat na "przedstawienie ogólno-krajowego podejścia do zabezpieczenia Australijczyków przed schorowaniami powiązanymi z asbestem".
- Zasadniczo zostaje utrzymane na obecnym poziomie dotychczasowe rządowe finansowanie kształcenia i przyuczenia zawodowego.
- Rząd przeznacza dodatkowe $100 mln na ułatwienie korzystania niepełnosprawnych studentów ze świadczeń edukacyjnych.
- Po kilku dotkliwych przed-budżetowych cięciach, m. in. skasowaniu wymiernej zniżki za opłacenie z góry należności za naukę w wyższych uczelniach i innych oszczędnościach budżetowych w dziedzinie wyższejgo wykształcenia, rząd wyasygnował dodatkowe $127,7 mln na poszczególne cele edukacyjne oraz $659 mln na szkolnictwo i wyższe wykształcenie Aborygenów i wyspiarzy Cieśniny Torresa.
- Zakładanym kosztem $1,2 mln w okresie pięciu finansowych lat pakiet budżetowy wprowadza zagwarantowanie wypłat należnych pracownikom zatrudnionym w trzech branżach przemyśłu wytwórczego znanych pod skrótem TCF: włókienniczym, odzieżowym oraz obuwiowym. Rządowe zabezpieczenie należnych wypłat obejmuje niewypłacone pensje za 13 tygodni pracy, wypłatę za roczny urlop oraz za urlop przysługujący za wysługę lat (Long Service Leave). Również odszkodowanie za brak ustawowego wypowiedzenia pracy maksymalnie równowarte 5-tygodniowym poborom. Jak również wypłatę za "redukcję" znaną jako "redundancy payment" w maksymalnej wysokości "czterech tygodni za każdy pełny rok pracy".
- Zostaje zawieszona na dalsze trzy lata budżetowa aktualizacja - zgodnie ze zmianami w poziomie inflacji mierzonej zmianami koszyku cen detalicznych CPI - górnego progu ulgi podatkowej przysługującej na opłaty za opiekę nad dziećmi (Child Care Rebate Cap). Zaoszczędzi to rządowi $105,8 mln w okresie nadchodzącego cyklu budżetowego. Na otarcie łez wyasygnowano $1,3 mln na rozszerzenie giętkości świadczeń nad dziećmi po godzinach pracy" ("More flexibleafter-hours child care).
W bardzo istotnej dziedzinie bazy podatkowej jest siedem istotnych zmian i nowelizacji dotyczących opodatkowania prywatnych przedsiębiorstw, m. in.:
- Usztywnienie przepisów zapobiegających tzw. "przetaczaniu zysków" ("profit shfting"). Które zasadniczo polega na przekazywaniu zysków do z bardziej rentownych branż i przedsiębiorstw do mniej rentownych bądź wykazujących straty ale praktycznie należących do tego samego koncernu. Ma to przynieść rządowi federalnemu $1,5 mld w okresie cyklu budżetowego.
- Zniesienie uprawnień do natychmniastowego spisywania z podatku wydatków ma uzyskanie prawa do poszukiwania i rozpoznawania złóż minerałów, nafty i gazu ziemnego itd (exploration rights) oraz gromadzenia uzyskanych danych.
- "Skierowanie uwagi" na zagraniczne restrukturyzacje firm należących do podlegających opodatkowaniu przez Australię koncernów.
Reakcje i komentarze
Ponieważ wygląda, że powszechne wybory 14 września wygra opozycyjna liberalno-narodowa koalicja, zacznę od meritorycznie bardzo ciekawego przemówienia przywódcy opozycji Tony Abbotta w parlamencie. Doskonale, z dużym przekonaniem wygłoszonego w ramach tradycyjnej opozycyjnej "Odpowiedzi na mowę budżetową". Daje nam wgląd do tego co możemy oczekiwać od nowego koalicyjnego rządu. Jak zmienią prawdopodobnie ostatni na dłuższy czas laburzystowski federalny pakiet budżetowy ministra Wayne Swana? W wielkim skrócie: nie będzie opozycyjnych przedwyborczych prezentów ani gestów. Zasadniczą treścią przemówienia Tony Abbotta jest ostrzeżenie, że wskutek laburzystowskich błędów i marnotrastwa sytacja budżetowa jest tak trudna, że wygrzebanie się z deficytowej otchłani i podreparowanie federalnej fiskalnej sytuacji wymaga nieco czasu. Wskutek tego, dla bardzo wielu dotkliwe laburzystowskie cięcia budżetowe i posunięcia oszczędnościowe na razie zostaną utrzymane. Najpierw Tony Abbott efektownie przedstawił długą litanię niedotrzymanych bądź zaniechanych przyrzeczeń i programów laburzystowskich rządów Kevina Rudda i Julii Gillard. Dosadnie stwierdził, że gdyby tak się stało w wypadku komercyjnego przedsiębiorstwa z akcjonariuszami to "jego dyrektorzy najprawdodpobniej naraziliby się na poważne oskarżenia zamiast apelowania o ponowne wybranie". M. in. rząd błędnie obliczył zakładane wpływy z podatku od przedsiębiorstw wydobywczo-górniczych (mining tax). Jak również z opodatkowania wyziewów dwudtlenku węgla (Carbon Tax). Zeszłoroczne zabowiązania dotyczące podniesienia bonifikat i dopłat dla rodzin "nawet nie trafiły do tegorocznego budżetu". Obiecywano nadwyżkę a mamy deficyt. Ponadto, w tym roku niedobór najpierw miał wynieść $7 mld. lecz potem - w okresie tylko dwóch tygodni wzrósł z $12 mld to $17 mld. "Premier gwarantowała, że nie będzie opodatkowania wyziewów dwutlenka węgla lecz mamy je".
Tony Abbott stwierdził również, że w swoim przemówieniu budżetowym minister ekonomii poświęcił dużo czasu lamentowaniu, że został ofiarą nagłego runięcia w dól rządowych dochodów kiedy w rzeczywistości wpływy wzrosły o 6% w tym roku i wzrosną o 7% w przyszłym. Dodał, że "w przyszłym roku wpływy będą o $80 mld wyższe niż sześć lat temu". "Mamy teraz niedobór rzędu $20 mld zamiast nadwyżki rzędu $20 mld. nie dla tego, że spadły wpływy lecz ponieważ wydatkowanie wzrosło o $120 mld.".
Trzy kluczowe zdania
Kluczowym punktem wypopwiedzi Abbotta są trzy zdania: "Wiele z posunięć w tym budżecie są niewłaściwe: atak na Medicare, zniesienie bonifikaty za urodzenie dziecka ("Baby Bonus")" itd. (..) Lecz wskutek wadliwego laburzystowskiego zarządzania gospodarką przez pięć lat mamy obecnie krytyczną sytuację budżetową. Dla tego koalicja może zdecydować, że nie będzie oponowała żadnym z tych posunięć; będąc rządem nie podejmuje się odwrócić żadne z nich i zachowuje opcję wdrażania ich wszystkich jako nadzwyczajne, krótko-trwałe kroki do opanowania kryzysu budżetowego wytworzonego przez laburzystów". Abbott przyrzekł również "pokoleniowe zbadanie systemu rządowych finansów" oraz sporządzenie i opublikowanie ekonomiczno-fiskalnej "Białej Księgi". Z uzupełniających wypowiedzi Abbotta i kilku innych opozycyjnych polityków wynika również, że w ramach badań dla "Białej Księgi" przyszły koalicyjny rząd rozważy możliwość podwyższenia i rozszerzenia zasięgu pośredniego podatku (General Sales Tax GST) . Wśród innych najważniejszych aspektów wypowiedzi i zapowiedzi Tony Abbotta widzimy m. in. następujące:
- "Co najmniej podczas pierwszej kadencji, zanim znajdziemy się na uczciwym szlaku prowadzącym nie tylko do nadwyżki lecz i spłacania zadłużenia - koalicyjny rząd będzie przeciwstawiał się nowym zabowiązaniom wymagającym wydatkowania na cele które nie są całkowicie sfinansowane przez równomierne oszczędzenie wydatków".
- "Daleko jesteśmy od 'krojenia do kości' lecz zachowujemy prawo do wprowadzenia wszystkich laburzystowskich cięć w razie potrzeby ponieważ potrzeba czasu do odwrócenia wszystkich szkód spowodowanych przez ten rząd. Utrzymując w razie potrzeby wszystkie laburzystowskie cięcia budżetowe oraz rezygnując z wdrażania jakichkolwiek z ich posunięć wydatkowycyh które nie są [przez nas] wyszczegółnione - wykonamy pierwszy obowiązek każdego rządu, to znaczy zachowanie narodowych zasobów finansowych".
- "Utrzymamy wydatkowanie na Narodowe Ubezpieczenie dla Osób Niepełnosprawnych (NDIS) i zapewnimy żeby odźwierciedlało one zalecenia Komisji Wydajnośći".
- "Skasujemy opodatkowanie wyziewów dwutlenku węgla".
Jednak jednocześnie Abbott zapowiada utrzymanie zapomogi dla rodzin mającej zmitygować wzrost opłat za świadczenia obciążone opodatkowaniem wyziewów.
- "Ożywimy zasadę pracy za zasiłek ponieważ ludzie którzy mogą pracować powinni pracować - najlepiej odpłatnie lecz inaczj za zasiłek".
- "O dwa lata zostanie odroczone podwyżka obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego ponieważ te pieniądze w znacznej mierze pochodzą od biznesu a nie od rządu zaś nasza gospodarka potrzebuje zachęt w miarę jak inwestycje w sektorze górniczym, zaczynają słabnąć i potrzbne stają się inne źródła wzrostu gospodarczego".
- Ponieważ od 2007 r. ilość pracowników i urzędników federalnej służby cywilnej (CPS) wzrosło o 20.000 biurokratów, Tony Abbott zapowiada redukcję o 12.000 etatów - wprawdzie przez "naturalny ubytek".
Inne opinie
Jakie są inne reakcje i komentarze. Nie ma zachwytów lecz, mimo licznych krytycznych uwag przeważają opinie, że - abstrahując od powodów dzisiejszej ciężkiej sytuacji - w konkretnych, obiektywnych obecnych krajowych i globalnych uwarunkowaniach pakiet budżetowy jest rozsądny, odpowiedzialny. Komentarz fachowego zespołu ekonomistów koncernu bankowego Westpac jest wtrzemiężliwy. Bez zachwytów lub pochwał ale również bez ostrej krytyki. Sytuacja z rządowym zadłużeniem jest oceniana jako "stanowczo będąca do opanowania" ("eminently manageable"). Natomiast rządowe prognostyki dotyczące wzrostu ekonomicznego, nakładów inwestycyjnych oraz globalnej sytuacji są postrzegane jako nieco optymistyczne, z "możliwośćią poślizgu w dół". Wpływowa Australijska Izba Handlu i Przemysłu ACCI uważa, że " nie wygładą żeby federalny pakiet budżetowy zwiększył poczucie zaufania prywatnego sektora biznesowego albo wzmocnił aktywność gospodarczą. Mały biznes został zignorowany". Rada Australijskiego Małego Biznesu (COSBOA) ocenia pakiet bużetowy raczej krytycznie. Natomiast, bardzo entuzjastycznie wita zapowiedzianą przez Tony Abbotta decyzję odroczenia podwyżki obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego o dwa lata. Wyjaśnię, że w znacznej mierze chodzi o dopłaty ze strony pracodawców.
Początkowo liberalno-narodowa opozycja polemicznie prowadziła pod względem ponbudżetowej debaty - zwłaszcza po meritorycznie i retorycznie bardzo udanym premówieniu przywódcy opozycji Tony Abbotta. Wcale dobrze wypadło również budżetowe wystąpienie opozycyjynego rzecznika d/s ekonomicznych (Shadow Treasurer) Joe Hockey w Narodowym Klubie Prasowym (NPC) 22 maja br. Polemika w parlamencie i mediach trwa lecz reakcje wyrównują się. Wyborcy potrafią mysleć i odpowiednio reagują.
Wskutek tego ważniejsza od polemicznych popisów polityków konkurujących o populaność i głosy jest wynikjąca z pakietu budżetowego i wypowiedzi rządowych i opozycyjnych przywódców istotna zbieżność laburzystowskiego rządu i liberalno-narodowej (LNP) opozycji pod względem hierarchii wielu budżetowych priorytetów i traktowania kluczowych zagadnień ekonomiczno-społecznych.
Wygląda, że tak to widzi wiele wyborców ankietowanych przez konkurencyjne pobudżetowe sondaże Newspoll i Fairfax-Nielsen. Według ankiety Newspoll (17-19 maja), laburzystowskie notowania pod względem zasadniczych głosów pozostały prawie na dotychczasowym poziomie 31% oraz 44% po teoretycznym podziale preferencyjnych głosów. Opozycyjne też: 46% zamiast 47% zasadniczych głósów oraz 56% (bez zmian) po podziale. Nieco poprawiły się natomiast spadająće niedawno osobiste notowania laburzystowskiej federalnej premier Julii Gillard. Tony Abbotta tylko o małe ździebko mniej. Według ankiety Fairfax-Nielsen (16-18 maja br) pobudżetowe rządowe notowania poprawiły się z 29% do 32% przed - oraz z 43% do 46% - po teoretycznym podziale preferencji. Sugeruje to, że budżetowe połajanki polityków i medialnych ekspertów tymrazem nie wywierają większego wpływu na politycznie decydujące nastroje i intencji większości wyborców. Mają własne zdania. Słusznie! I trafny węch: najnowszy sondaż "nastrojów konsumentów" przeprowadzony przez zazwyczaj trafny Westpac-Melbourne Institute wykazujeą dalszą erozję detalicznego popytu w skali krajowej.
Eugeniusz Bajkowski
Eugeniusz Bajkowski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy