Podatek od emerytur australijskich w Polsce. Stan prawny

Sprawy podatku od rent i emerytur wypłacanych w Polsce  wg nowej umowy polsko-australijskiej o świadczeniach emerytalnych między obu krajami wzbudzają pytania  zainteresowanych, szczególnie wśród tych Polaków zamieszkałych w Australii, którzy jesień swego życia zamierzają spędzić w starej Ojczyźnie. Czy  Polska ma prawo potrącać podatek od rent starczych mimo, że w Australii nie ma od nich podatku?  Stan prawny tego zagadnienia wyjaśnia mec. Iwona Pruszyńska z kancelarii  Concordia:

Bank w Polsce, do którego zostanie przesłana emerytura zagraniczna, potrąci od niej składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek dochodowy.

Emerytury i renty zagraniczne są zwykle opodatkowane w kraju rezydencji, co oznacza, że osoba mająca miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce powinna się tu rozliczyć (wyjątek od tej zasady przewidują zapisy np. polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania). Przepisy dotyczące rozliczenia zagranicznych świadczeń są dość jasne, problem wynika najczęściej z braku wiedzy podatników oraz niejednokrotnie pracowników urzędów skarbowych. Zdarza się też, że podatnicy spierają się z bankami o to, że nienależnie pobrały zaliczkę od zagranicznych świadczeń transferowanych do Polski za ich pośrednictwem.

Jak wygląda sytuacja australijskich świadczeń emerytalnych wypłacanych w Polsce?

Kluczowym w kwestii opodatkowania emerytury australijskiej jest art. 18 ust. 1 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Australią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania
i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, (Dz. U. z 1992r. Nr 41, poz. 177, sprost. Dz. U. 2007r. Nr 179, poz. 1278). Zgodnie z jego treścią emerytury (w tym emerytury rządowe) i renty, wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw (w Polsce), podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie (w Polsce). Alimenty i inne podobne świadczenia mogą być opodatkowane w obu krajach.

Zatem australijska emerytura wypłacana osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

Osoby, które pobierają emeryturę w Polsce podlegają ponadto obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Tak wynika z art. 66 ust. 1 pkt 16 ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027, ze zm.). ZUS potrąca składkę zdrowotną od emerytury krajowej. To samo musi zrobić bank, kiedy wypłaca uprawnionemu emeryturę zagraniczną, na przykład z Australii. Potrąca on składkę od zagranicznego świadczenia niezależnie od tego, czy osoba je pobierająca otrzymuje jeszcze dodatkowo polską emeryturę, jaka jej się należy na podstawie okresów zatrudnienia w kraju [1].

Przyjrzyjmy się teraz kwestii rent socjalnych (w tym tzw. Age pension) otrzymywanych w Australii z Centrelink. Czy słusznie pobierany jest od nich podatek dochodowy?

Przyjmijmy hipotetyczna sytuacje, w której uprawniony jest rezydentem Polski, w Australii z powodu choroby psychicznej w ogóle nie pracował, otrzymywał natomiast i nadal otrzymuje z Centrelink rentę socjalna dla osób niepełnosprawnych.

Z uwagi na to, że uprawniony ma miejsce zamieszkania w Polsce, a otrzymywana przez niego renta socjalna jest wypłacana w Australii, zastosowanie będzie miała znowu umowa między Rzeczpospolitą Polską a Australią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu.

Jak juz wcześniej wspomniałam punktem wyjściowym dla ustalenia czy renta socjalna podlega opodatkowaniu w Polsce będzie dla nas art. 18 ust. 1 ww. umowy, zgodnie z którym emerytury i renty, wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw (w Polsce), podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie (w Polsce).

Artykłu 18 ust. 1 zawęża swoje zastosowanie do świadczeń pienieżnych będących „emerytura lub rentą”. Co należy zatem rozumieć pod pojęciem „renty”? Jakie świadczenia pienieżne mieszczą sie w definicji pojęcia „renty” na potrzeby niniejszej umowy?

Na to pytanie odpowiada art. 18 ust. 2 umowy, zgodnie z którym przez "rentę" należy rozumieć określoną kwotę płatną okresowo i w określonym czasie podczas życia lub w pewnym określonym albo dającym się wymierzyć czasie jako spełnienie zobowiązania dokonywania płatności w zamian za uprzednio w pełni wykonane świadczenie pieniężne lub w równoważniku danej kwoty pieniężnej.

W myśl art. 18 ust. 3 umowy alimenty lub inne podobne płatności z tytułu utrzymania, powstające w jednym z Umawiających się Państw (Australii) i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie (Polsce), podlegają opodatkowaniu tylko w tym pierwszym Państwie (Australii).

W związku z faktem, że renta socjalna wypłacana z Centrelink dotyczy osób które nie pracowały (z różnych powódów) postanowienia art. 18 ust 1 umowy nie mają do niej zastosowania Świadczenie to nie jest bowiem związane z wcześniej wykonywaną przez uprawnionych pracą jak również przez inną osobę, której praca uprawniałaby ich do pobierania stosownej renty, a także świadczenie to nie jest wypłacane w zamian za uprzednio wykonane świadczenie pieniężne. Otrzymywana renta socjalna nie jest również – jak sama jej nazwa wskazuje - świadczeniem alimentacyjnym lub inną podobną płatnością określoną w art. 18 ust. 3 umowy.

W przypadku renty socjalnej znajdują natomiast zastosowanie postanowienia art. 22 ust. 1 umowy, który reguluje opodatkowanie wszystkich innych dochodów nie wymienionych w postanowieniach pozostałych artykułów, nie dających się zakwalifikować do szczegółowo określonych źródeł.

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ww. umowy, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw (w Polsce), które nie zostały wymienione w wyżej wymienionych artykułach niniejszej umowy, będą podlegały opodatkowaniu tylko w tym Państwie (w Polsce), lecz jeżeli dochody są uzyskiwane ze źródeł w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być również opodatkowane w tym drugim Państwie (Australii).

Użyty w art. 22 ust. 1 ww. umowy zwrot „mogą być opodatkowane” oznacza, że państwo źródła (Australia) ma prawo opodatkować dany dochód.

Zatem w świetle ww. przepisów, dochód osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce z tytułu renty socjalnej otrzymywanej z Australii, podlega opodatkowaniu zarówno w Polsce, jak i w Australii. Jednocześnie, w Polsce - w celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu - należy zastosować określoną w art. 24 ust. 1 umowy metodę zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu (tzw. metodę odliczenia proporcjonalnego).

Jak stanowi przepis art. 24 ust. 1 umowy, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z niniejszą umową może być opodatkowany w Australii, to Polska potrąci z polskiego podatku płaconego z tytułu tego dochodu kwotę równą podatkowi australijskiemu w odniesieniu do tego dochodu. Takie potrącenie nie może jednak przewyższyć kwoty podatku polskiego, wyliczonego przed dokonaniem potrącenia podlegającego opłacie z tytułu tego dochodu.

Skoro renta socjalna nie podlega opodatkowaniu w Australii to tym samym kwota do odliczenia wynosi „0”.  W związku z powyższym świadczenie to podlega w Polsce opodatkowaniu w całości, na podstawie uregulowań zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Błędne jest interpretowanie art. 24 ust 1 umowy
w druga stronę, czyli wywodzenie z faktu, że skoro w Australii renta socjalna nie podlega opodatkowaniu, jest tym samym zwolniona z tegoż opodatkowania na gruncie wewnętrznych przepisów podatkowych państwa polskiego.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obciążeniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W katalogu zwolnień wymienionych w art. 21 ust. 1 ww. ustawy zwolnione z podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia jej na przyszłość (art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy).

Przyznanie renty socjalnej na podstawie przepisów prawa australijskiego nie podlega zwolnieniu określonemu w powołanym wyżej art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Również świadczenia tego nie można zwolnić na podstawie żadnego innego z przepisów kolejno wymienionych w treści art. 21 ust. 1 ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierającego wykaz przychodów (dochodów) korzystających ze zwolnienia, a to dlatego że otrzymywana renta socjalna nie została wymieniona w żadnym przepisie enumeratywnie wskazującym jakiego rodzaju dochody (przychody) są zwolnione z opodatkowania.

 

Podsumowując:

- australijskie świadczenia emerytalne wypłacane w Polsce podlegają wewnętrznym przepisom podatkowym państwa Polskiego (art 18 ust. 1 umowy polsko – australijskiej). Osoby, które pobierają emeryturę w Polsce podlegają ponadto obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (art. 66 ust. 1 pkt 16 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych);

- australijska renta socjalna wypłacana w Polsce podlega polskim przepisom prawa podatkowego (art 21 ust.1 umowy polsko-australijskiej), a jako że brak jest podstaw do zastosowania zwolnienia z opodatkowania - co zostało wyżej wykazane - od renty tej winien być odprowadzony należny podatek (art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Jeśli uprawniony chce mieć pewność co do poprawności rozliczenia otrzymywanej z Australii emerytury, powinien wystąpić o indywidualną  interpretację przepisów do polskich organów podatkowych. Szczegółowej informacji podatkowej udziela Krajowa Izba Podatkowa pod numerem telefonu: +48 22 3300330 lub 801055055.

Iwona Pruszyńska

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: [email protected]

---

[1] Bank zobowiązany jest do automatycznego nalicza podatku dochodowego od emeryr i rent zagranicznych na podstawie art. 35. 1pkt 1 ustawy z dn. 26.07.1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r nr 51 poz.307 ze zm.) . Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana przez Bank na podstawie art. 85 ust. 9 Ustawy z 27.08.2004 r o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r nr 164,poz.1027 ze zm.).